Page Text
________________
( ૪૪
પણ નિશ્ચય નયને જ મુખ્ય અને વ્યવહાર નયને ગૌણ કરવાનો આશય છે
- એમ સમજવું. ૨. પુરૂષાર્થ વડે પોતામાં શુદ્ધ પર્યાય પ્રગટ કરવા અર્થાત્ વિકારી પર્યાય ટાળવા
માટે હંમેશા નિશ્ચય નય જ આદરણીય છે. તે વખતે બંને નયોનું જ્ઞાન હોય છે પણ ધર્મ પ્રગટાવવા માટે બંને નયો કદી આદરણીય નથી. વ્યવહાર નયના આશ્રયે કદી ધર્મ અંશે પણ થતો નથી, પરંતુ તેના આશ્રયે તો રાગ
- શ્રેષના વિકલ્પો ઉઠે છે. ૩. છ દ્રવ્યો, તેમના ગુણો અને તેમના પર્યાયોના સ્વરૂપનું જ્ઞાન કરાવવા
માટે કોઈ વખતે નિશ્ચય નયની મુખ્યતા અને વ્યવહાર નયની ગૌણતા રાખીને કથન કરવામાં આવે, અને કોઈ વખતે વ્યવહારનયને મુખ્ય કરીને તથા નિશ્ચય નયને ગૌણ રાખીને કેથન કરવામાં આવે; પોતે વિચાર કરે તેમાં પણ કોઈ વખતે નિશ્ચય નયની મુખ્યતા અને કોઈ વખતે વ્યવહાર નયની મુખ્યતા કરવામાં આવે; અધ્યાત્મ શાસ્ત્રમાં પણ જીવનોવિકારી પર્યાય જીવ સ્વયં કરે છે તેથી થાય છે અને તે જીવનો અનન્ય પરિણામ છે એમ વ્યવહાર ન કહેવામાં - સમજાવવામાં આવે પાગ તે દરેક વખતે નિશ્ચય નય એક જ મુખ્ય અને આદરણીય છે એમ જ્ઞાનીઓનું કથન છે. ૪. શુદ્ધતા પ્રગટ કરવા માટે કોઈ વખતે નિશ્ચય નય આદરણીય છે અને કોઈ
વખતે વ્યવહાર નય આદરણીય છે – એમ માનવું તે ભૂલ છે. ત્રણ કાળે
એકલા નિશ્ચય નયના આશ્રયે જ ધર્મ પ્રગટે એમ સમજવું. ૫. સાધક જીવો શરૂઆતથી અંત સુધી નિશ્ચયની જ મુખ્યતા રાખીને
વ્યવહારને ગૌણ કરતા જાય છે, તેથી સાધક દશામાં નિશ્ચયની મુખ્યતાને જેરે સાધકની શુદ્ધતાની વૃદ્ધિ જ થતી જાય છે અને અશુદ્ધતા ટળતી જ જાય છે.
એ રીતે નિશ્ચય નયની મુખ્યતાને જેરે પૂર્ણ કેવળજ્ઞાન થતાં ત્યાં મુખ્ય - ગૌણપાનું હોતું નથી. નય ચોથાથી બારમા ગુણસ્થાન સુધી હોય છે. ૧૫.અનેકાન્ત અને એકાંત :
અનેકાન્ત = અનેક + અંત = અનંત ધમાં એકાન્ત = એક + અંત = એક ધર્મ.
| SR No. | 006038 |
| Book Title | Aatmdarshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 218 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |