Page Text
________________
૩૯
૭. વસ્તુસ્થિતિ એમ છે કે જૈન આગમના કોઈપણ ગ્રંથ અપ્રમાણ નથી પરંતુ
અધ્યયન કરવાવાળી વ્યક્તિના દષ્ટિકોણમાં અપ્રમાણતા હોય છે. એની દષ્ટિ ઠીક કરવા માટે આગમમાં શાસ્ત્રોના અધ્યયન કરવાની જે પદ્ધતિ બતાડવામાં આવી છે એનું સમજવું અત્યંત આવશ્યક છે. આ દષ્ટિ ઠીક કરવા આમપુરૂષોએ બતાવેલ વિશ્વની અને વસ્તુની વ્યવસ્થતા સમજવી બહુ જરૂરી છે. છ દ્રવ્ય સ્વરૂપ આ લોકમાં બધા જ દ્રવ્યો પોતપોતાના ગુણ-પર્યાયમાં રહીને એટલે કે પોતાના ગુણોને ટકાવીને નિરંતર એક જ સમયે બધા કમબદ્ધ પરિમાણન કરી રહ્યા છે અને તે પણ પ્રત્યેક દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળભાવની મર્યાદા તોડીને તેની બહાર કાંઈ કરી શકતા નથી. એક દ્રવ્યનો બીજા દ્રવ્ય સાથે કોઈ પણ પ્રકારે કર્તા-કર્મ સંબંધ નથી, આ વાત બરાબર સમજવા
જેવી છે. ૯. સૂત્ર તાત્પર્ય સમજવાના પાંચ પ્રકારઃ
જૈન શાસ્ત્રોમાં અર્થ સમજવાની મુખ્ય પાંચ રીત છે. ૧.શબ્દાર્થ ૨.નવાર્થ ૩.મતાર્થ ૪.આગમાર્થ ૫.ભાવાર્થ. ૧. શબ્દાર્થ: શબ્દોની વાક્યરચના જે ભાવોને પ્રગટ કરે છે તે ભાવોને સમજવા
એ શબ્દાર્થ સમજવું. ૨. નાર્થ : કયા નયનું કથન છે. તેમાં ભેદ-નિમિત્તાદિનો ઉપચાર બતાવનાર
વ્યવહાર નયનું કથન છે કે વસ્તુ સ્વરૂપ બતાવનાર નિશ્ચય નયનું કથન છે
એ નક્કી કરી અર્થ કરવો તે નષાર્થ છે. ૩. મતાર્થ: કોઈ મત અર્થાત્ માન્યતાને સિદ્ધ કરવાની મુખ્યતાને લઈને અથવા
નિરસન કરવાની મુખ્યતાને લઈને આ રચના કરવામાં આવી છે તે ભાવને
સમજવું એ મતાર્થ છે. અન્ય મતના કથન કરવું તે મતાર્થ. ૪. આગમાર્થ : અનંત ગુણાત્મક સિદ્ધ પરમેષ્ઠી સંસારથી મુક્ત થયા એ
સિદ્ધાંતનો અર્થ પ્રસિદ્ધ છે એ ભાવાર્થ. ૫. ભાવાર્થ : જે ભાવ શ્લોકમાં છુપાયેલો છે તે ભાવને નિજ કલ્યાણ માટે
હેય અથવા ઉપાદેય કયા પ્રકારે છે એ સમજીને એને હૃદયગમ કરવું એ
થયો ભાવાર્થ. ૧૦. નયોનું યથાર્થ જ્ઞાન : આ છ દ્રવ્યાત્મક લોકમાં અનંત વસ્તુઓ છે. આ બધી - વસ્તુઓ સામાન્ય વિશેષાત્મક છે. આ સામાન્ય વિશેષાત્મક વસ્તુઓ જ
| SR No. | 006038 |
| Book Title | Aatmdarshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 218 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |