Aatmdarshan

SR No.: 006038
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 218
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 13 MB

Page 45

૩૮
પ્રગટ કરવાનું છે કે જે આ જીવે અનંત કાળથી કોઈ ક્ષણ પ્રગટ કરી નથી. વર્તમાન અનુભૂતિમાં આવતી આકુળતાના ઉત્પત્તિ કારણો જાણી એ કારણોનો અભાવ કરવાથી આકુળતા જ ઉત્પન્ન નહિ થાય અર્થાત્ નિરાકુળતારૂપ સુખ કે જે આત્માની સ્વાભાવિક દશા છે તે જ ઉત્પન્ન થશે અને તે સ્વભાવના લક્ષે જ
થાય છે. ૫. દુઃખની ઉત્પત્તિના મુખ્ય ત્રણ કારણો છે. ૧. અજ્ઞાનતા ૨. મિથ્યાત્વ ૩. અસંયમ
પ્રત્યેક આત્મા સર્વથા સર્વથી ભિન્ન એકલું પોતાનું અસ્તિત્વ સ્વતંત્રપણે ટકાવી પરિણમી રહ્યું છે અને બીજા દ્રવ્યની અસ્તિત્વ અને પરિણમનમાં ક્યાંય કોઈ જાતની દખલગીરી નથી કરી શકતું. એ માત્ર પોતાના સ્વભાવરૂપ માત્ર જાણવાનું કામ કરી શકે છે. આવું જ્ઞાન અને શ્રદ્ધા છોડીને બીજા દ્રવ્યમાં કાંઈ પણ કરવાની અથવા ભોગવવાની ભાવના શ્રદ્ધા કરે છે કે જેનું હોવું અથવા ન હોવું એને આધિન નથી. જેના પરિણામે આકુળતા અને દુઃખ ઉત્પન્ન થાય છે. આનો અર્થ એ થયો કે જીવની જે બીજા દ્રવ્યમાં એકત્વ બુદ્ધિ, મમત્વ બુદ્ધિ, કર્તુત્વ બુદ્ધિ,ભોકતૃત્વ બુદ્ધિ અને શેયત્વબુદ્ધિ એ જદુઃખની ઉત્પત્તિના કારણ છે, અન્ય દ્રવ્ય અથવા પોતાનો સ્વભાવ એ દુઃખનું કારણ નથી. બધા જ દ્રવ્યો. નિર્દોષ છે કારણ કે એવો સિદ્ધાંત છે કે એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્યનું કાંઈ કરી શકતું ,
નથી, કરવાને માટે સમર્થ નથી. ૬. સુખી થવાનો ઉપાયઃ વસ્તુનો સ્વભાવ એ જ એનો ધર્મ છે.” આત્માનો
સ્વભાવ એ જ એનો ધર્મ છે. પ્રત્યેક વસ્તુ પોતાના ધર્મ અર્થાત્ સ્વભાવમાં અનાદિ-અનંત રહી શકે છે, વિભાવમાં નહિ. તો પછી આત્માનો સ્વભાવ શું છે? 'જ્ઞાન અને સુખ’ આત્માના મુખ્ય સ્વભાવ છે. જ્ઞાન અને સુખની પૂર્ણતાને પર્યાયમાં પ્રાપ્ત કરવાનો ઉપાય જ આત્માને સુખી કરવાનો ઉપાય છે. એના સિવાય બીજા બધા ઉપાય આત્માને દુઃખી કરવાના કારણ છે. જાણવું એ જ એનો સ્વભાવ હોવાથી એ જ્ઞાતા જ બની રહે એ જ એનું કર્તવ્ય છે, એ કરવા એ સ્વાધીન પણ છે. આ પ્રકારે આત્માની અંદર માત્ર નિર્ણયપૂર્વક અખૂટ શ્રદ્ધાની સાથે સ્વાનુભૂતિરૂપ પરિણમન થવું એ જ આત્માનો ધર્મ છે, જે ધર્મ નું મૂળ છે. અને એની પૂર્ણ દશા એ જ મોક્ષ છે. માટે મોક્ષ એ જ આત્માના સુખનો ઉપાય છે.