________________
66
કર વિચાર તો પામ
,,
૨૮
શું વિચારવાનું છે? સુવિચારણાથી નિજ જ્ઞાન પ્રગટે છે.
૧. જીવને સ્વરૂપ પ્રાપ્તિની જિજ્ઞાસા કેમ ઉત્પન્ન થાય?
૨. સ્વરૂપની રુચિ કેમ થાય, લગની કેમ લાગે, ઊંડપ કેમ આવે, દૃઢતા કેમ વધે, કાર્યસાધકતાની કાળજી કેમ વધે?
૩. કાર્ય પૂર્ણ થયા વગર ચેન ન પડે એવી તીખી તમન્ના કેમ વધે?
૪. જ્ઞાન શું કાર્ય કરે?
૫. શ્રદ્ધા કેવી રીતે ગ્રહણ કરે?
૬. ચારિત્ર શું ક્રિયા કરે ? વીર્ય કેમ ફોરવાય?
૭. સુખનું સ્વરૂપ કેવું છે ? સુખ કેમ પ્રાપ્ત થાય? ૮. જ્ઞાની-અજ્ઞાનીની પરિણતિનો શું તફાવત છે? ૯. વસ્તુનું સ્વરૂપ દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય યથાર્થ કેમ છે? ૧૦. ક્રમબદ્ધ પર્યાય અને પુરૂષાર્થનો કઈ રીતે સુમેળ છે? ૧૧. ઉપાદાન-નિમિત્ત અને નિમિત્ત-નૈમિત્તિક સંબંધ શું છે? ૧૨. નિશ્ચય અને વ્યવહારની ઉપયોગીતા શું છે?
૧૩. જીવ-અજીવ એકત્વ-મમત્વ બુદ્ધિ કેમ છુટે?
૧૪. કર્તા-કર્મપણું, અકર્તાપણું શું છે? કતૃત્વ - ભોકતૃત્વ બુદ્ધિ કેમ છૂટે?
૧૫. જ્ઞેય-જ્ઞાયકપણું, સ્વ-પ્રકાશકપણું સાચુ સ્વરૂપ શું છે?
૧૬. જ્ઞાન-વૈરાગ્યની સંધિ કેવી હોય?
૧૭. ભેદ જ્ઞાન કેમ કરાય? કોનાથી કરાય?
૧૮. સ્વરૂપ મહિમા કેમ આવે?
૧૯. રાગથી વિરક્ત કેમ થાય?
૨૦. સ્વછંદતા ન થાય,પ્રમાદ ન થાય, ખોટી રીતે સંતોષ ન થાય એનો કેમ ઉપાય
થાય?
૨૧. થોડા કાર્યને ઘણું ન મનાય-શિથિલતા ન આવે તે કેમ?
૨૨. ક્ષયોપશમ,મંદકષાય કે બાહ્ય ક્રિયામાં કોઈ પ્રકારે અધિકતા ન ભાસે એ કેમ થાય? ૨૩. પ્રત્યક્ષ સતપુરૂષના યોગનું મહત્ત્વ સાધનામાં કેટલું છે? તેના પ્રત્યે સ્વાર્પણ બુદ્ધિ
કેમ આવે?
૨૪. ‘ હું જ્ઞાયક છું,હું જ્ઞાયક છું ’ એવો સુમધુર નાદ કેમ જાગૃત થાય? અને તે પુરૂષાર્થ ઉપાડવામાં અપ્રિતમ બળ અને પ્રેરણા કેમ મળે?
આ બધા ગહન વિષયો પર ગંભીરતાથી વિચાર કરી જીવને સ્વભાવ તરફ કેમ દોરવું એ જ પ્રથમ કર્તવ્ય છે