________________
૨૧
૪. પ્રમાદ, માન, મિથ્યા માન્યતા વગેરે છોડીને ઉધમપૂર્વક તારા આત્માને તત્ત્વ
નિર્ણયમાં લગાવ. ૫. તું કોણ છો? આત્માનું સ્વરૂપ શું છે? હેય-ઉપાદેય તત્ત્વો કયા? પદ શું છે
અપદ શું છે? સર્વજ્ઞનું સ્વરૂપ શું? સાચા દેવ-ગુરૂ-શાસ્ત્રનું સ્વરૂપ શું? ઈત્યાદિ તત્ત્વોનો યથાર્થ નિર્ણય તે સર્વ મનોરથની સિદ્ધિનો ઉપાય છે. અને તેનો આ અવસર છે. માટે જે પ્રકારે તેની સિદ્ધિ થાય તે પ્રથમ કર, એવી શ્રી ગુરૂની
શિક્ષા છે. ૬. હે જીવ! તું મૂંઝા મા! તારી ચૈતન્ય શક્તિ એવી ને એવી છે તેને તું દેખ. પર
દ્રવ્યથી ભિન્ન તારું સ્વરૂપ (સ્વ તત્ત્વ) જ્ઞાનાનંદથી ભરપૂર છે-તેને તું દેખ. અંતરમાં તારા સ્વ તત્વનું અવલોકન કરતાં તારી મૂંઝવણ મટી જશે અને તારો
આત્મા પ્રસન્ન થશે. ૭. આમ સ્વ દ્રવ્ય દેખાડીને જ્ઞાની મૂંઝવણ મટાડે છે. નિશ્ચયથી જેવો સર્વજ્ઞનો
સ્વભાવ છે તેવો જ આ આત્માનો સ્વભાવ છે. તેથી સર્વજ્ઞને ઓળખતાં આ
આત્મા ઓળખાય છે. ૮. સર્વજ્ઞનો યથાર્થ નિર્ણય કરતાં આત્મસ્વભાવની સન્મુખતા થઈને મોહનો ક્ષય
થઈ જાય છે. સર્વજ્ઞનો નિર્ણય કરનાર જીવ સર્વજ્ઞનો નંદન થઈને સર્વજ્ઞના પંથે
ચાલ્યો જાય છે. ૯. જેમ પ્રાણ વગર જીવન હોતું નથી, તેમ સર્વજ્ઞના નિર્ણય વગર ધર્મ હોતો
નથી. ધર્મનું મૂળ સર્વજ્ઞ છે. ૧૦. હે જીવ! ચાર ગતિના દુઃખોથી છૂટવાનો અને પરમ આનંદરૂપ સિદ્ધપદની
પ્રાપ્તિનો આ અવસર છે. માટે તારા ઉપયોગને અંતરમાં મૂકીને ચૈતન્યને નિહાળ
રે નિહાળ ! અત્યારે જ અંતર્મુખ થા! જ્ઞાન સ્વભાવ ચૈતન્ય ભગવાન આત્મા: ૧. વિશ્વ એટલે સમસ્ત પદાર્થો-લોકાલોક. અને જ્ઞાન સ્વભાવ ભગવાન આત્મા
વિશ્વ ઉપર તરતો છે એટલે જ્ઞાયક પર શેયને જાણે છતાં પર શેયરૂપ થતો નથી. રાગ, શરીર, વાણી આદિ પર દ્રવ્યોને જ્ઞાયક જાણે છે છતાં તે પર દ્રવ્યરૂપે થતો નથી. પુણ્ય-પાપના ભાવો રાગ છે, અચેતન છે. તેમાં જ્ઞાન સ્વભાવનો અંશ પણ નથી. જ્ઞાન સ્વભાવ ચૈતન્ય ભગવાન છે.અનંત તેનો મહિમા છે. સર્વોત્કૃષ્ટ પદાર્થ છે.