Page Text
________________
૬. સમભિરૂઢનય : (ક) જે જુદા જુદા અર્થોને ઉલ્લંઘી એક અર્થને રૂઢિથી
ગ્રહણ કરે - જેમ કે - ગાય. (Usage) (ખ) પર્યાયના ભેદથી અર્થને ભેદરૂપ ગ્રહણ કરે છે. જેમ ઈન્દ્ર, પુરંદર,શક્ર એ ત્રણ શબ્દો ઈન્દ્રના નામ છે પણ
પણ આ નય ત્રણેનો જુદો જુદો અર્થ કરે છે. (Specific) ૭. એવમભૂત નય: જે શબ્દનો જે ક્રિયારૂપ અર્થ છે તે ક્રિયારૂપ પરિણમતા પદાર્થને જે નય ગ્રહણ કરે છે તેને એવમુભૂત નય કહે છે. જેમ કે પૂજારીને પૂજા કરતી વખતે જ પૂજારી કહેવો. (Active)
દ્રવ્ય એ નામ વસ્તુઓનું પણ છે, અને વસ્તુઓના સામાન્ય સ્વભાવમય એક સ્વભાવનું પણ છે. જ્યારે દ્રવ્ય પ્રમાણનો વિષય હોય ત્યારે તેનો અર્થ વસ્તુ (દ્રવ્ય, ગુણ અને ત્રણે કાળના પર્યાયો સહિત) એવો કરવો; નયોના * પ્રકરણમાં જ્યારે દ્રવ્યાર્થિક વપરાય ત્યારે સામાન્ય સ્વભાવમય એક સ્વભાવ” (સામાન્યત્મક ધર્મ) એવો તેનો અર્થ કરવો. નયના જ્ઞાન નય, શબ્દ નય અને અર્થ નય એવા પણ ત્રણ પ્રકાર પડે છે. ૧. વાસ્તવિક પ્રમાણ જ્ઞાન છે; અને એક દેશગ્રાહી તે હોય ત્યારે તેને નય કહે
છે, તેથી જ્ઞાનનું નામ નય છે અને તેને જ્ઞાન નય કહેવામાં આવે છે.. ૨. જ્ઞાન દ્વારા જાણેલા પદાર્થનું પ્રતિપાદન શબ્દ દ્વારા થાય છે તેથી તે શબ્દને
શબ્દ નય કહેવામાં આવે છે. ૩. જ્ઞાનનો વિષ્ય પદાર્થ છે તેથી નયથી પ્રતિપાદન કરવામાં આવતા પદાર્થને
પણ નય કહેવામાં આવે છે, તે અર્થ નય છે. સાતમાં પહેલા ચાર નય અર્થ નય છે, પછીના શબ્દ નય છે.
આત્માના સંબંધમાં આ સાત નો નીચેના ચૌદ બોલમાં શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ ઉતારેલ છે તે સાધકને ઉપયોગી હોવાથી અહીં અર્થ સાથે
આપવામાં આવ્યા છે. ૧. એવમભૂત દષ્ટિથી ઋજુસૂત્ર સ્થિતિ કર = પૂર્ણતાને લક્ષે શરૂઆત કર. ૨. ઋજુસૂત્ર દષ્ટિથી એવમ્ભૂત સ્થિતિ કર = સાધક દષ્ટિ દ્વારા સાધ્યમાં
સ્થિતિ કર. ૩. નૈગમ દષ્ટિથી એવમુભૂત પ્રાપ્તિ કર = તું પૂર્ણ છો એવી સંકલ્પ દષ્ટિ
વડે પૂર્ણતાને પ્રાપ્ત કર.
| SR No. | 006038 |
| Book Title | Aatmdarshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 218 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |