Page Text
________________
૧૪૨
સુધા, તૃષા, રોગ, ખેદ, પીડા ઇત્યાદિ સુખ દુઃખના કારણો મળે છે. આયુ કર્મના ઉદયથી મનુષ્યાદિ પર્યાયની સ્થિતિ રહે છે. જ્યાં સુધી આયુ કર્મનો ઉદય રહે છે ત્યાં સુધી રોગાદિક અનેક કારણો મળવા છતાં પણ શરીરથી સંબંધ છૂટતો નથી. જ્યારે આયુનો ઉદય ન હોય ત્યારે અનેક ઉપાય કરવા છતાં પણ શરીરનો સંબંધ રહેતો નથી. એ સંસારમાં જન્મ, જીવન અને મરણનું કારણ આયુ કર્મ જ છે.
નામ કર્મના ઉદયથી આ જીવને મનુષ્યાદિ ગતિઓ પ્રાપ્ત થાય છે. તે પર્યાયરૂપ પોતાની અવસ્થા થાય છે. એ વડે મોહ અનુસાર આત્મા સુખી દુઃખી થાય છે. અને ગોત્ર કર્મથી નીચ-ઉચ કુળોમાં ઉપજવું થાય છે. ત્યાં પોતાનું હીન-અધિકપણું પ્રાપ્ત થાય છે. મોહના નિમિત્તથી આત્મા સુખી
દુ:ખી પણ થાય છે. ૪. મિથ્યાત્વરૂપ જીવની અવસ્થા: વળી આ જીવને મોહના ઉદયથી મિથ્યાત્વ તથા કષાય ભાવ થાય છે.
(૧) ત્યાં દર્શન મોહના ઉદયથી મિથ્યાત્વ ભાવ થાય છે, જેથી આ જીવ અન્યથા પ્રતીતિરૂપ અતત્ત્વ શ્રદ્ધાન કરે છે. જેમ છે તેમ માનતો નથી, પણ જેમ નથી તેમ માને છે. અમૂર્તિક પ્રદેશોનો પુંજ, પ્રસિદ્ધ જ્ઞાનાદિ ગુણોનો ધારક અનાદિ નિધન વસ્તુ પોતે છે, તથા મૂર્તિક પુદગલ દ્રવ્યોનો પિંડ પ્રસિદ્ધ જ્ઞાનાદિ રહિત નવીન જ જેનો સંયોગ થયો છે એવા શરીરાદિ પુદ્ગલ કે જે પોતાનાથી પર છે-એના સંયોગરૂપ અનેક પ્રકારના મનુષ્ય-તિર્યંચાદિ પર્યાયો હોય છે તે પર્યાયોમાં આ મૂઢ જીવ અહં બુદ્ધિ ધારી રહ્યો છે, સ્વ-પરના ભેદ કરી શકતો નથી. જે પર્યાય પામ્યો હોય તેને જ પોતાપણે માને છે; તથા એ પર્યાયોમાં પણ જે જ્ઞાનાદિક ગુણો છે તે તો પોતાના ગુણ છે અને રાગાદિક છે તે પોતાને કર્મ નિમિત્તથી ઔપાધિક ભાવ છે, વળી વર્ણાદિક છે તે પોતાના ગુણો નથી પણ શરીરાદિ પુલના ગુણો છે, શરીરાદિમાં પણ વર્ણાદિનું વા પરમાણુઓનું પલટાવું અનેક પ્રકારરૂપ થયા કરે છે, એ સર્વ પુદ્ગલની અવસ્થાઓ છે, પણ તે બધાને આ જીવ પોતાનું સ્વરૂપ જાણે છે. સ્વભાવ-પરભાવનો વિવેક થઈ શકતો નથી. વળી મનુષ્યાદિ પર્યાયોમાં પોતાનાથી પ્રત્યક્ષ ભિન્ન ધન-કુટુંબાદિનો
| SR No. | 006038 |
| Book Title | Aatmdarshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 218 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |