________________
૧૨૪
કર્મના ઉદયને કારણે થાય છે એમ નથી. રાગ અને ચૈતન્યની પરિણતી છે માટે ચિાભાસ છે. ખરેખર તો જીવ વિકારના પરિણામ કરે તો કર્મને નિમિત્ત
કહેવામાં આવે છે. ૨. મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, કષાય અને યોગ એ પુદ્ગલ પરિણામો જ્ઞાનાવરણાદિ પુદ્ગલના આસ્રવણના(આવવાના) નિમિત્ત હોવાથી ખરેખર આઝૂવો છે.
જૂના કર્મનો જે ઉદય છે એ નવા કર્મને આવવાનું નિમિત્ત છે માટે તેને આસ્રવ કહે છે. અસંજ્ઞ આસ્રવો તે જડના પરિણામ-જડના ભાવ છે. તે અજીવ પુદ્ગલ છે. દર્શનમોહ કર્મ, ચારિત્રમોહ કર્મ, કષાય તથા યોગનો જે ઉદય આવે છે તે જડના પરિણામ છે. જૂના(પૂર્વના) જડ કર્મનો ઉદય નવા કર્મ જે બંધાય તેનું નિમિત્ત છે પણ એ જૂના કર્મ નવા કર્મના આસ્રવણનું નિમિત્ત થાય ક્યારે? “જીવ રાગ, દ્વેષ, મોહના પરિણામ કરે ત્યારે.'' અને તેમને(મિથ્યાત્વાદિ પુદ્ગલ પરિણામોને) કર્મ આસ્રવના નિમિત્તપણાનું નિમિત્ત રાગ-દ્વેષ-મોહ છે-કે જેઓ અજ્ઞાનમય આત્માના પરિણામો છે. વ્રત, ભક્તિ આદિરાગ અને ક્રોધ, માન, માયા આદિ વૈષના ભાવ જે આગ્નવો છે તે જીવના પરિણામો છે. અને તે જીવના કારણે જીવમાં થાય છે, કર્મને
લઈને નહિ. ૬. હવે આ અસંજ્ઞ આગ્નવો સ્વયં પ્રગટ થતાં, તે કાળે જૂના કર્મનો ઉદય છે તે
નવા કર્મના આસવનું નિમિત્ત થાય છે તેથી તે જૂના મિથ્યાત્વાદિ પુદ્ગલ પરિણામોને આસવો કહે છે. અહીં ત્રણ વાત લીધી છે. (૧) જીવના રાગ-દ્વેષ-મોહના પરિણામ પોતે પોતાના કારણે ઉત્પન્ન કરે છે,
કોઈ કર્મના કારણે થાય છે એમ નહિ. (૨) તે કાળે મિથ્યાત્વાદિ જડ પુદ્ગલના પરિણામ જે ઉદયરૂપે થાય છે
તે કર્મના પોતાના કારણે થાય છે. (૩) તે મિથ્યાત્વાદિ અજીવ પુદ્ગલના પરિણામને આસ્રવ કેમ કહીએ? તો
કહે છે નવા કર્મના આસ્રવણમાં નિમિત્ત છે માટે હવે તે નવા કર્મના આશ્રવણમાં નિમિત્ત ક્યારે થાય કે જૂનાં કર્મના ઉદય કાળે જીવ રાગદ્વેષ-મોહને ઉત્પન્ન કરે તો જૂનાં કર્મ નવા કર્મના આગ્નવાળમાં નિમિત્ત થાય છે.