Page Text
________________
૧૧૯
કર્મની સાદી સમજ
આ જીવ નિરંતર કર્મ અનુસાર મનુષ્ય-દેવ-તિર્યંચ-નારકી નાટકીના ભાગ ભજવી રહ્યો છે. તે સ્વયં પોતાને જાણતો નથી કે હું ચૈતન્ય આત્મા છું અને પોતાને પ્રાપ્ત અવસ્થાઓને પોતાનું નિજ સ્વરૂપ માને છે અને એ વિપરીત મિથ્યા માન્યતાના કારણે-અજ્ઞાનતાના કારણે દુઃખી થાય છે અને પોતાના પરિણામ-ભાવો બગાડે છે અને નવા કર્મોનો સંચય કરે છે. જો સારા કર્મોનો સંચય કરે તો પુણ્યના હિસાબે સારા સંજોગો પ્રાપ્ત થાય છે અને ખોટા-બૂરાં કર્મો કરે તો પાપ ભાવના ફળરૂપે નારકી-તિર્યંચ આદિ અવસ્થાઓ પ્રાપ્ત કરે છે. આમાં તેની ઈચ્છા મુજબ કાર્યો થતાં નથી. પણ જેવા કર્મના ઉદય હોય તે પ્રમાણે પર્યાયો મળે છે. ' આ જીવ પોતાને, નિજરૂપ મુજબ જાણતો નથી તેથી તે કર્મકૃત શરીરને પોતે છે તેવું માની લે છે અને પરિણામે તે શરીરના સગાં, પરિવાર, સંપત્તિમાં મારાપણાના ભાવ કરે છે. આ માન્યતાને વશ જ્યારે આ ચેતન-અચેતન વસ્તુઓ એની ઈચ્છા પ્રમાણે પરિણમતી નથી ત્યારે તે અત્યંત દુ:ખી થાય છે. તેની વર્તમાન અવસ્થા પલટાય તેવું તે ઈચ્છે છે, તે પલટવા પ્રયત્ન પણ કરે છે. પણ તે વિચારતો નથી કે આ બધી અવસ્થાઓ તો પૂર્વે સંચિત કર્મોના કારણે છે. સંયોગવશ તેની ઈચ્છા મુજબ અનુકૂળતા મળી જાય તો તે સુખ માને છે અને પ્રતિકુળતા આવી જાય તો વિષાદ કરે છે. આમ અહંકાર અને વિષાદયુક્ત પરિણામો દ્વારા નવા નવા કર્મોનું ઉપાર્જન કરે છે. અને ફરી ફરી
એ કર્મોના ઉદયના નિમિત્તે નવા શરીરો અને સંજોગો મળ્યા કરે છે ને આ ચક્કર અનંત કાળથી ચાલ્યા કરે છે. આ ચક્કરને તોડવા પોતાનું અને કર્મનું સાચું સ્વરૂપ સમજી તેનો યથાર્થ નિર્ણય કરવો જોઈએ. કર્મ જડ છે તે કાંઈ
જીવને દુ:ખી કે સુખી કરતા નથી. કર્મનો સિદ્ધાંત : ૧. આત્માનું હિત નિરાકુળ સુખ છે, તે આત્માના આશ્રયથી જ પ્રાપ્ત કરી શકાય
છે. પણ આ જીવ પોતાના જ્ઞાન સ્વભાવી આત્માને ભૂલીને મોહ-રાગ
વેષરૂપ વિકાર ભાવ કરે છે, તેથી દુ:ખી થાય છે. ૨. દુ:ખનું કારણ કર્મ નથી. જ્યારે આ આત્મા પોતાને ભૂલીને સ્વયં મોહ-રાગ
| SR No. | 006038 |
| Book Title | Aatmdarshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 218 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |