Page Text
________________
૧૧૬
અભેદ છે. તાત્પર્ય એ છે કે તે બધા વિકાર જીવ જન્ય છે. ૧૯. જીવ જ્યારે પર્યાયમાં વિકારી થાય છે ત્યારે જીવનો મૂળ શુદ્ધ સ્વભાવ નાશ પામતો નથી. શક્તિપણે કાયમ રહે છે. જીવ તે શુદ્ધ સ્વભાવને ભૂલીને ચેતન વિકારનો કર્તા થાય છે. અને જીવ જ તે શુદ્ધ સ્વભાવનો આશ્રય કરીને ચેતન વિકારને ટાળે છે.
૨૦.પરિગ્રહાદિ જે પુદ્ગલ સ્કંધો છે તેમને આ જીવ ક્યારેય સ્પર્શતો નથી. તે પુદ્ગલો સ્વયં આવે છે, સ્વયં જાય છે. પુદ્ગલો પોતે જ ખેલ ખેલે છે. પણ આ જીવ વિકારરૂપે પરિણમીને ‘આ સર્વ કામ મેં કર્યા' એમ માને છે, કે જે પ્રત્યક્ષ જુદું છે. તાત્પર્ય એ છે કે જ્ઞાનીને પોતામાં અને પર દ્રવ્યમાં કાંઈ પણ સંબંધ દેખાતો નથી. જ્ઞાનીને વસ્તુ સ્વરૂપની દૃઢ પ્રતીતિ વર્તે છે. જ્ઞાનીને અકર્તાપણાની બુદ્ધિ હોવાથી પર વસ્તુઓ પ્રત્યે નિરંતર ઉદાસીનતા વર્તે છે. હું જ્ઞાતા દૃષ્ટા છું એવા પોતાના જ્ઞાયક ભાવનું ભાન જ્ઞાનીને નિરંતર વર્તે છે. ‘ધ્રુવ, શુદ્ધ, આત્મ સામાન્યનું જોર જ્ઞાનીને નિરંતર હોય છે.’ શુદ્ધ આત્મ સ્વરૂપનું અવલંબન, આશ્રય, પ્રત્યે સન્મુખતા, પ્રત્યે વલણ, પ્રત્યે ઝોક, સ્વરૂપમાં એકાગ્રતા, લીનતા એ બધી એક જ વાત છે.
૩. આત્મ અનુભવ :
૧. જીવ વસ્તુની સિદ્ધિ આટલી જ કે ‘મૂળ ચેતના માત્ર’ મૂળ ચેતના કહેતાં જીવના અનંત ગુણોનું અખંડપણું એક સત્વ દર્શાવ્યું. ભેદ વિકલ્પથી મૂળ જીવ વસ્તુ અખંડપણે સિદ્ધ થાય નહિ. એક અખંડ ચેતનાથી જ જીવ વસ્તુ સિદ્ધ થાય.
૨. જ્ઞાન-દર્શનાદિ ગુણોનો સમુદાય તે જીવ દ્રવ્ય છે. આ જ્ઞાનાદિ ગુણો તો અનાદિથી જેમ છે તેમ જ છે. એમાં કાંઈ વધ ઘટ નથી.
૩. વિકારી ભાવનો દોષ આ જીવને અનાદિથી ઉપજ્યો છે. ત્યાં તે વિકારી પર્યાયો તે જીવની અવસ્થાઓ છે, મૂળ વસ્તુ નથી. તે વિકારી પર્યાયમાં જીવ તન્મય થાય છે તેથી તેની અજ્ઞાન દશા થઈ રહી છે.
૪. જીવમાં વિકારરૂપ પર ભાવ ટળે ત્યારે નિજ જાતિ સ્વભાવ પ્રગટે. આ પર ભાવો જીવના કોઈ નિજ જાતિ સ્વભાવ નથી.
| SR No. | 006038 |
| Book Title | Aatmdarshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 218 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |