Aatmdarshan

SR No.: 006038
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 218
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 13 MB

Page 122

૧૧૫
કારણ કે કોઈ દ્રવ્ય કોઈ દ્રવ્યમાં વ્યાપ્ય વ્યાપક થતું નથી. જો એક દ્રવ્ય
બીજા દ્રવ્યમાં વ્યાપ્ય વ્યાપક થાય તો બંને દ્રવ્યો એક થઈ જાય.. ૧૩. વળી જીવ પુદ્ગલકર્મના નિમિત્ત વિના જૈવિકારરૂપે પરિણમતો હોય તો
વિકાર જીવનો નિજ સ્વભાવ થઈ જાય માટે ચિત્ત વિકારરૂપે તો જીવ પોતે જ પરિણમે છે, ત્યાં કર્મનું નિમિત્તે કહ્યું. ત્યાં કર્મને નિમિત્ત કહેવાનું પ્રયોજન એ છે કે જીવનો વિકારી ભાવે અનિત્ય છે એમ ઠર્યું : વિકાર અવસ્તુ સ્વભાવ ઠર્યો. વિકાર સ્વભાવન ઠર્યો. જીવને જે વિકાર થાય છે તે પર ભાવ છે, અનિત્ય છે અને તે જીવનો સ્વભાવ નથી. પણ જીવની
અવસ્થામાં વિકાર થતી વખતે કર્મના નિમિત્તનો સદ્ભાવ છે. ૧૪.વસ્તુ જ્યાં સ્વતંત્રપણે પોતાના અહેતુક સ્વભાવથી જ પરિણમે છે ત્યારે
નિમિત્ત પરના કાર્યને કરે છે એમ કહેવું તે વસ્તુના મૂળ સ્વભાવનો જ
ઘાત કરવા જેવું છે. ૧૫.આ કર્તા કર્મનું રહસ્ય સમજીને જીવે પરનું પરિવર્તન કરવાની માન્યતા,
અહંતાનો શુદ્ધ આત્માના ભાનપૂર્વક ત્યાગ કરવો જોઈએ. તે જીવ સંસારથી
ભલી રીતે વિરક્ત થાય છે, તે સંસારથી ઉદાસીન થઈ જાય છે. ૧૬.પુણ્ય-પા૫ વિકાર ભાવના ભેદ છે. તીવ્ર કષાય તે પાપના પરિણામ છે,
મંદ કષાય તે પુણ્યના પરિણામ છે. પણ બંને પરિણામો વિકાર જ છે. તેથી જ્ઞાની પુણ્ય-પાપરૂપી બંનેય વિકારોને હેય જ જાણે છે. બંનેય બંધરૂપ છે તેથી જે પુણ્ય-પાપના પરિણામથી મોક્ષ થવાની ઈચ્છા રાખે તે અજ્ઞાની છે. જે પોતે બંધ સ્વરૂપ છે તેનાથી મોક્ષ કેમ થાય? ન જ થાય. આવી સાદી સીધી વાતનો પણ અજ્ઞાની જીવ સ્વીકાર કરતો નથી. બંધ
ભાવ તો વિકારી અવસ્થા છે, જીવનો મૂળ સ્વભાવ નથી. ૧૭.સંવરપૂર્વક નિર્જરા થતાં થતાં જીવનો ગુણ વિકાર અને જીવનો પ્રદેશ
વિકાર સર્વથા નાશ થઈ જાય છે. જ્યારે વિકાર ભાવ સર્વથા નાશ થઈ જાય
છે ત્યારે મોક્ષ ભાવ કહેવામાં આવે છે. ૧૮.આ નવ તત્વરૂપી ચિત્વિકારમાં વ્યાપ્ય-વ્યાપક તો એક (કેવળ) જીવ જ
થયો છે, બીજું કોઈ દ્રવ્ય થયું નથી. જ્યાં સુધી આ જીવ વિકારરૂપે પ્રવર્તે છે ત્યાં સુધી જેવા પ્રકારના વિકારો પ્રગટે છે તે વિકારથી જીવ વ્યાપ્યવ્યાપક થાય છે. તે વિકાર અમૂર્તિક એકલો જીવના જ ભાવો છે. જીવથી