Page Text
________________
૧૦૬
કોઈ બીજાને બીજાથી ભિન્ન બતાવતો હોય તેમ આ આત્મા અને શરીરની ભિન્નતા પ્રરૂપે છે; પરંતુ હું એ શરીરાદિકથી ભિન્ન છું' એવો ભાવ તેને ભાસતો નથી;
તેથી તેને જીવ-અજીવની યથાર્થ શ્રદ્ધા નથી. ૫. પર્યાય (વર્તમાન દશા)માં જીવ-પુદ્ગલના પરસ્પર નિમિત્તથી અનેક ક્રિયા થાય
છે, તે સર્વેને બે દ્રવ્યના મેળાપથી બનેલી માને છે, પણ આ જીવની ક્રિયા છે અને આ પગલની ક્રિયા છે એમ ભિન્ન ભિન્ન ભાવ તેને ભાસતો નથી. આવો ભિન્ન ભાસ્યા વિના તેને જીવ-અજીવનો સાચો શ્રદ્ધાની કહી શકાય નહિ,
કારણ કે જીવ અજીવને જાણવાનું પ્રયોજન એ હતું, તે આને થયું નહિ. ૬. જ્યાં સુધી આવી યથાર્થ શ્રદ્ધા ન થાય ત્યાં સુધી જીવ સમ્યગ્દષ્ટિ થતો નથી.
જીવ પોતે ત્રિકાળી શુદ્ધ ચૈતન્ય સ્વરૂપ છે અને જીવમાં થતો વિકાર પયાર્યમાં છે, જે જીવમાંથી ટાળી શકાય છે માટે તે પર છે. પર વસ્તુઓ અને આત્મા ભિન્ન હોવાથી કોઈ પરનું કાંઈ કરી શકે નહિ, આત્માની અપેક્ષાએ પરવસ્તુઓ અસતુ છે - નાસ્તિપણે છે, આમ યથાર્થ સમજે ત્યારે સત-અના વિશેષનું યથાર્થ જ્ઞાન જીવને થાય છે. જ્યાં સુધી એવું જ્ઞાન ન થાય ત્યાં સુધી જીવને મિથ્યાત્વરૂપ આસ્રવ ટળે નહિ; જ્યાં સુધી જીવ પોતાનો અને આસ્રવનો ભેદ
જાણે નહિ ત્યાં સુધી તેનો વિકાર ટળે નહિ. સમ્યગ્દર્શન થાય નહિ. શ્રદ્ધા અને જ્ઞાન ક્યારે સમ્યફ થયાં? : ૧. આત્માના અનુભવને શુદ્ધ ઉપલબ્ધિ કહેવામાં આવે છે, તે ચારિત્ર ગુણનો
પર્યાય છે. ૨. સમ્યગ્દર્શન તે સામાન્ય શ્રદ્ધા ગુણનો નિર્વિકલ્પ શુદ્ધ પર્યાય છે - તે ક્રમે ક્રમે
ખીલતો નથી પણ અક્રમપણે એક સમયમાં પ્રગટે છે. ૩. જ્યારે સમ્યગ્દષ્ટિ પોતાના શુદ્ધ ઉપયોગમાં જોડાયો હોય એટલે કે સ્વાનુભવરૂપ
પ્રવર્તે ત્યારે તેને સમ્યકત્વ હોય છે, અને જ્યારે શુદ્ધ ઉપયોગમાં જોડાયો ન હોય ત્યારે પણ તેને જ્ઞાન ચેતના લબ્ધરૂપ હોય છે. સમ્યગ્દર્શન સાથે રહેતું જ્ઞાન
સમ્યજ્ઞાન છે. ૪. જ્ઞાન ચેતના અનુભવરૂપ હોય ત્યારે જ સમ્યગ્દર્શન હોય છે અને અનુભવરૂપન
હોય ત્યારે હોતું નથી – એમ માનવું તે ભૂલ છે. શ્રદ્ધા તો કાયમ જ છે. ૫. સમ્યજ્ઞાનમાં તો હીનતા-અધિકતા હોય છે, પણ તેમાં વિભાવપણું હોતું નથી.
| SR No. | 006038 |
| Book Title | Aatmdarshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 218 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |