Page Text
________________
૧૦૫
છે; માટે જીવાદિ સાત તત્ત્વોને શ્રદ્ધાન કરવાની જરૂરીઆત છે. આ સાત તત્ત્વોની શ્રદ્ધા વગર શુદ્ધ ભાવ પ્રગટ થઈ શકે નહિ. ‘સમ્યગ્દર્શન’ તે જીવના શ્રદ્ધા ગુણની શુદ્ધ અવસ્થા છે; માટે તે શુદ્ધ ભાવ પ્રગટ કરવા માટે સાત તત્વોના શ્રદ્ધા-જ્ઞાન અનિવાર્ય છે. જે જીવ આ સાત તત્ત્વોની શ્રદ્ધા કરે તે જ પોતાના જીવ એટલે શુદ્ધાત્માને જાણી તે તરફનો પોતાનો પુરૂષાર્થ વાળી સમ્યગ્દર્શન પ્રગટાવી શકે છે. આ સાત (અથવા પુણ્ય-પાપ સહિત નવ) તત્ત્વ સિવાય બીજા કોઈ તત્ત્વ નથી એમ સમજવું. સમ્યગ્દર્શન તે શ્રદ્ધા ગુણનો શુદ્ધ પર્યાય છે તેનો વિષય આત્માનો ત્રિકાળી શુદ્ધચૈતન્ય ભાવ છે. સમ્યજ્ઞાન તે જ્ઞાન ગુણનો શુદ્ધ પર્યાય છે, તેનો વિષય આત્માનો ત્રિકાળી ચૈતન્ય ભાવ તથા વર્તમાન પર્યાય એ બંને છે. સમ્યફ ચારિત્ર તે ચારિત્ર ગુણનો શુદ્ધ પર્યાય છે, તેનું કાર્ય સમ્યગ્દર્શન-જ્ઞાનપૂર્વક પોતાના સ્વરૂપમાં સ્થિરતા કરવી અને
સિદ્ધ દશારૂપ કાર્યને ઉત્પન્ન કરવું. અને આ જ નિશ્ચય મોક્ષમાર્ગ છે. તત્વની સાચી શ્રદ્ધા ક્યારે થઈ કહેવાય? : ૧. જૈન શાસ્ત્રોમાં કહેલા જીવના ત્રાસ-સ્થાવર વગેરે ભેદોને ગુણસ્થાન - માર્ગણા
વગેરે ભેદોને, જીવ-પુદ્ગલ વગેરેના ભેદોને તથા વર્ણાદિ ભેદોને તો જીવ જાણે છે, પણ અધ્યાત્મ શાસ્ત્રોમાં ભેદ વિજ્ઞાનના કારણભૂત અને વીતરાગ દશા થવાના કારણભૂત વસ્તુનું જેવું નિરૂપણ કર્યું છે તેવું જે જાણતો નથી તેને જીવ
અને અજીવ તત્ત્વની યથાર્થ શ્રદ્ધા નથી. ૨. વળી કોઈ પ્રસંગથી ભેદ વિજ્ઞાનના કારણભૂત અને વીતરાગ દશાના કારણભૂત
વસ્તુના નિરૂપણનું જાણવું માત્ર શાસ્ત્રાનુસાર હોય પરંતુ પોતાને પોતારૂપ જાણીને તેમાં પરનો અંશ પણ (માન્યતામાં) ન મેળવવો તથા પોતાનો અંશ પણ (માન્યતામાં) પરમાં ન મેળવવો - એવું સ્વ-પરનું યથાર્થ શ્રદ્ધાન જ્યાં
સુધી જીવ ન કરે ત્યાં સુધી તેને જીવ અને અજીવ તત્ત્વની યથાર્થ શ્રદ્ધા નથી. ૩. જેમ અન્ય મિથ્યા દષ્ટિ નિર્ધાર વિના નિર્ણય વગર) પર્યાય બુદ્ધિથી જાણપણા
માં અહં બુદ્ધિ ધારે છે તેમ જે જીવ આત્માશ્રિત જ્ઞાનાદિમાં તથા શરીરાશ્રિત થતી ઉપદેશ, ઉપવાસાદિ ક્રિયામાં પોતાપણું માને છે તેને જીવ-અજીવ તત્ત્વની
યથાર્થ શ્રદ્ધા નથી. ૪. વળી તે જીવ, કોઈ બીજાની જ વાતો કરતો હોય તેમ આત્માનું કથન કરતો
હોય પરંતુ એ આત્મા હું જ છું' એવો ભાવ એને ભાસતો નથી, વળી જેમ
| SR No. | 006038 |
| Book Title | Aatmdarshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 218 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |