Aatmdarshan

SR No.: 006038
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 218
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 13 MB

Page 106

--
૧૨. ત્રિકાળી જ્ઞાયક ભાવને જ્ઞાયક...જ્ઞાયક...જ્ઞાયક... સામાન્યને શુદ્ધ નયથી જાણવો એ સમ્યગ્દર્શન છે.
. 2.
નય છે તે શ્રુત પ્રમાણનો અંશ છે, તેથી શુદ્ધ નય પણ શ્રુત પ્રમાણનો અંશ થયો. જે જ્ઞાનની પર્યાય દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય બધાને જાણે તે શ્રુત જ્ઞાન પ્રમાણ કહેવાય. એ પ્રમાણનો એક ભાગ શુદ્ધ નય છે.
તે ત્રિકાળી શુદ્ધ ધ્રુવ આત્માને જુએ છે. તેનો બીજો ભાગ વ્યવહાર નય છે. તે વર્તમાન પર્યાય, રાગાદિને જાણે છે. જે ધ્રુવ, નિત્યાનંદ જ્ઞાયક ભાવ તેને જોનાર શ્રુત જ્ઞાનના અંશને કહે છે. એ નય એકલા શુદ્ધ ત્રિકાળીને જુએ છે, તેથી શુદ્ધ નય કહેવાય છે.
શુદ્ધ નયની દૃષ્ટિ વડે જે ત્રિકાળ ધ્રુવ ચૈતન્યપૂર્ણને દેખે છે, શ્રદ્ધે છે તેને સાચું સમ્યગ્દર્શન છે.
આ રીતે બધી સર્વાંગતાથી નિશ્ચય સમ્યગ્દર્શનનું સ્વરૂપ સમજવું જોઈએ. અને સમ્યગ્દર્શન એ જ શાંતિનો ઉપાય છે - સુખની શરૂઆત એ અનુભવથી જ થાય છે. સંસારનો અભાવ સમ્યગ્દર્શનથી થાય છે.
સમ્યગ્દર્શનનું સ્વરૂપ (વિશેષ) :
૧. સમ્યગ્દર્શન પોતે આત્માના શ્રદ્ધા ગુણનો નિર્વિકારી પર્યાય છે. અખંડ આત્માના લક્ષે સમ્યગ્દર્શન પ્રગટે છે, સમ્યગ્દર્શનને કોઈ વિકલ્પનું અવલંબન નથી,પણ નિર્વિકલ્પ સ્વભાવના અવલંબને સમ્યગ્દર્શન પ્રગટે છે.
‘હું જ્ઞાન સ્વરૂપ આત્મા છું, બંધ રહિત છું' આવો વિકલ્પ કરવો તે પણ શુભ રાગ છે. તે શુભ રાગનું અવલંબન પણ સમ્યગ્દર્શન નથી; તે શુભ વિકલ્પને અતિક્રમતાં સમ્યગ્દર્શન થાય છે.
૩. સમ્યગ્દર્શન પોતે રાગ અને વિકલ્પ રહિત નિર્મળ ગુણ છે,તેને કોઈ પ્રકારનું અવલંબન નથી પણ આખા આત્માનું અવલંબન છે આખા આત્માને સ્વીકારે છે.
-
૪. એક વાર વિકલ્પ રહિત થઈને અખંડ જ્ઞાયક સ્વભાવને લક્ષમાં લીધો ત્યાં સમ્યજ્ઞાન થયું. અખંડ સ્વભાવનું લક્ષ એ જ સ્વરૂપની શુદ્ધિ કાર્યકારી છે. વિકલ્પ રહિત થઈને અભેદનો અનુભવ કરવો તે જ સમ્યગ્દર્શન છે.
૫. ‘આત્મા કર્મથી બંધાયેલો છે કે આત્મા કર્મથી બંધાયેલો નથી’ એવા બે પ્રકારના