________________
ચારિત્રયાગ. ચારિત્રયાગ.
પ
सर्वसावद्ययोगानां त्यागश्चारित्रमिष्यते । कीर्तितं तदहिंसादि, व्रतभेदेन पञ्चधा ।। १८ ।।
સર્વે દોષવાળા મન વચન કાઢિ યાગાના ત્યાગ કરવા, તેને ચારિત્ર કહેવામાં આવે છે, આ ચારિત્ર અહિંસાદિ વ્રતના ભેદે કરી પાંચ પ્રકારે કહેલું છે. ૫ ૧૮ ॥
વિવેચન—જ્ઞાનથી જાણવામાં આવ્યું. દશનથી નિશ્ચય થયા, હવે ચારિત્રથી તે પ્રમાણે વર્તન કરવું. આ ક્રમે વર્તન કરવાથી તે વસ્તુની પ્રાપ્તિ ઘણી સહેલાઈથી થઈ શકે છે. વ્યવહારિક કાર્યમાં જેમ કાઈ પણ ઠેકાણે જવાનું હોય તે પ્રથમ તેના રસ્તા જાણવા, તેના નિશ્ચય કરવા અને પછી તે માગે ચાલવાની ક્રિયા કરવી, તેથી ઈચ્છિત સ્થળે પહેાંચી શકાય છે. કેમ કર્યાંથી મુક્ત થવામાં પણ પ્રથમ મુક્ત થવાના માર્ગ જ્ઞાનથી જાણવા, દર્શીનથી તેને નિર્ણય કરવા અને ચારિત્રથી તે પ્રમાણે ક્રિયા કરવી. આ ત્રણ એકઠાં મળવાથી મોક્ષ રૂપ કાર્ય થઈ શકે છે. જ્ઞાનથી આપણે જાણ્યુ કે આ વસ્તુ ખાવાથી ભુખ દૂર થાય, પેટ ભરાય અને શક્તિ આવે, પણ વસ્તુ જાણ્યા પછી જો ખાવા રૂપ ક્રિયા ન કરે તે ભૂખ ભાગે નહિ, પેટ ભરાય નહી', અને શક્તિ આવે નહીં. માટે આ ત્રણમાંથી એકાદ ન્યૂન હેાય ત્યાં સુધી તે કાર્ય પૂર્ણ થઈ શકતું નથી. આ કારણથી જ જ્ઞાન અને શ્રદ્ધા પછી ચારિત્ર કહેવામાં આવ્યુ છે.
ન
સર્વ પાપવાળા યાગાના ત્યાગ કરવા તેનુ નામ ચારિત્ર, આ ઠેકાણે સર્વ શબ્દ કહેવામાં એ આશય છે કે દેશથી પણ પાપવાળા ચાગાના ત્યાગ કરી શકાય છે, તેને દેશચારિત્ર કહેવામાં આવે છે. પણ આ ઠેકાણે પૂર્ણ ચારિત્રનુ વર્ણન ચાલે છે, અને તેજ મેાક્ષનું એક અંગ છે. માટે દેશ ચારિત્રનુ ગ્રહણ ન થાય; તે અર્થે સર્વ શબ્દનું ગ્રહણ કરેલું છે. તે ચારિત્ર અહિંસાદિ ( કાઇપણ જીવની હિ સા ન કરવી ઇત્યાદિ ) વ્રતના ભેદથી પાંચ પ્રકારનુ છે તેજ પાંચ પ્રકાર આગળ કહેવામાં આવે છે.
::
