Page Text
________________
પ્રથમ પ્રકાશ,
ત્યારે તે તે હું નહિ. આ આહારાદિ ખેરાકથી શરીરની વૃદ્ધિ અને તેના અભાવથી હાનિ થયા કરે છે. તે આહારથીજ વૃદ્ધિ હાનિ પામતું અને માતા પિતાના સંગોથી ઉત્પન્ન થએલું શરીર તે હું કેમ સંભવી શકું? વળી આ શરીર અહીજ પડયું રહે છે. ત્યારે તેમાંથી વિચાર કરતે લતે ચાલતે સ્મૃતિ રાખનારે અને સુખદિ જાણનાર કેઈક ચાલ્યા જાય છે. જેના વિના પરિપૂર્ણ શરીર છતાં તે માંહીલું કાંઈ પણ બની શકતું નથી. હું જાઉં છું પણ આ શરીર તે તે હું નહિ જ. આમ વિચાર કરે છે ત્યાં તે
એટલી બધી કીડીઓ વધી પડી અને તેના શરીરનું લોહી ચુસવા - મંડી કે થોડા વખતમાં તેનું શરીર શેષાઈ ગયું. એટલું જ નહિ પણ, તે શરીરમાં એટલાં બધાં છિદ્રો પડયાં કે તે શરીર એક ચાલણીના સરખું થઈ ગયું, છતાં પણ મને ધર્મની પ્રાપ્તિ તે ત્યારે થઈ કહી શકાય કે ઉપશમ-ક્રોધાદિ ન હોવા જોઈએ. સંવર-આ પાંચ ઇંદ્રિયથી અને મનથી બીજાનું ખરાબ ન થવું જોઈએ; અને વિવેક, હું આત્મા ને દેહાદિત પર જુદું જ. આ પ્રમાણે વિચારની ધારામાં ચિલાતીપુત્ર ગુંથાયે હતે. વચમાં વચમાં કષાયિત પરિ ણામ થઈ જતા હતા. પણ વારંવાર ઉપશમ સંવર અને વિવેકથી ક્રોધાદિને હઠાવી કાઢતે હતે આ પ્રમાણે અઢી દિવસ સુધી તે ત્યાંજ ઉભો રહ્યો. પોતાનાં કરેલાં ઘેર પાપની પાસે આ દુઃખને તે સ્વલ્પજ ગણતું હતું, અને પવિત્ર ધર્મ સિવાય મારે છુટકારે નથીજ. તે ધર્મ મહાત્માએ બતાવેલ ત્રિપદીમયજ છે. આવા વિચારની ધારામાં તેનું આયુષ્ય પૂર્ણ થઈ ગયું. કીડીઓએ શરીરને જીર્ણ કરી નાંખ્યું. તે મહાત્મા ચિલાતીપુત્ર શરીરને ત્યાગ કરી દેવલકને વિષે ગયે, અને ત્યાંથી ફરી મનુષ્યભવ પામી મેક્ષ જશે.
ઘોર પાપે કરી નરકે જવાની તૈયારીવાળા ચિલાતીપુત્ર પણ આ પ્રમાણે યોગના અવલંબનથી દેવગતિ પામે. માટે કર્મક્ષય કરવામાં ગજ ખરેખર સહાયક છે. આ પ્રમાણે ચિલાતીપુત્રના ચારિત્રથી વિશેષ સ્પષ્ટ થઈ શકે છે. યેગથી મિક્ષની પ્રાપ્તિ કેમ ન થઈ? આ શંકાને ઉત્તર એજ છે કે, તે યુગની પૂર્ણ હદને પામે ન હતે. ઉપશમને બદલે ક્ષયની જરૂર હતી.
| SR No. | 006022 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | Kesharsuri |
| Publisher | Balchand Sakarchand Shah |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |