________________
યોગશાસ્ત્ર બનાવવાને આધાર
( યોગશાસ્ત્ર બનાવવાના આધાર. )
श्रतांभोरधिगम्य, संप्रदायाच्च स्वसंवेदनश्चापि योगशास्त्रं
सद्गुरोः । विरच्यते ||४|| વિન્ધ્યતે IIII
૧
સિદ્ધાંત રૂપ સમુદ્રમાંથી કેટલેાક ભાગ લઈ ને, કેટલેાક ભાગ સદ્ગુરૂની પરંપરાથી મેળવીને, અને કેટલાક ભાગ મને પેાતાને જે અનુભવ થયા છે તે, એમ ત્રણે આધાર મેળવીને આ યાગશાસ્ત્ર મનાવું છું. ૪.
વિવેચન—આ શ્ર્લાક ઉપરથી સ્પષ્ટ સમજાઈ શકાય છે કે આચાર્યશ્રી પોતે ચેાગના અનુભવી હતા. જો તેમ ન હોત તા “સ્વસવેદન” મારા પોતાના જાતિ અનુભવથી પણ હું કાંઇ લખીશ, તેમ ન લખતાં ઉપરના એ જ આધાર બતાવત. છેલ્લા પ્રકાશ આચાર્ય શ્રીના અનુભવના છે. તેમાં ઘણું સમજવાનું છે. પણ જ્ઞાની જાણે શા કારણથી તેના ઉપર વિસ્તારથી ટીકા કરવામાં નથી આવી. મને તે એમ સમજાય છે કે તે રસ્તા તેમને સરલ લાગ્યા હોય અને તેથી વિશેષ ટીકાની જરૂર ન જોઇ હાય, તથાપિ અત્યારના સમયે ચાગની પ્રણાલિકા કેટલાક વખતથી લાપપ્રાયઃ થતાં વિસ્તારની જરૂર તા છેજ. છતાં તેવા અનુભવી સિવાય તેમના ઉપર વિવેચન કરવું એ મને અયેાગ્ય તા લાગે છે તથાપિ તે મહાત્માના વચનેાના આધારે તેને શબ્દાર્થ લખવા ધારૂં છુ અને કેટલેક ઠેકાણે વિવેચન લખુ તે તે ટીકાને આધારે યા કોઈ ખીજા ગ્રંથને આધારે છે, એમ સમજવુ. આ પ્રકારનું અત્રે સૂચન કરવુ' ચાગ્ય ધારૂં છુ.
યેાગનુ' સામર્થ્ય.
योगः सर्वविपद्वल्लीः विताने परशुः शितः । अमूलमंत्रतंत्रं च कार्मणं निवृत्तिश्रियः ॥ ५ ॥
દુનિયાની નાના પ્રકારની વિપત્તિઓના સમૂહરૂપ વેલીઓને કાપવા માટે આ યોગ એક તીક્ષ્ણ ધારવાળા કુહાડા સરખા છે
