________________
૧૦.
પ્રથમ પ્રકા,
ગળ આ સુખે બિંદુ તુલ્ય પણ નથી.”
આ પ્રમાણે અનુકૂળ અને પ્રતિકૂળ ઉપસર્ગો સં દેવે એક દિવસ નહિ, પણ છ માસ સુધી કર્યા, આખરમાં દેવ થા. ઈનું કહેવું સત્યજ થયું. ખરેખર આ તા કોઈ અલૌકિક મહા પુરૂષજ નીકળે. હવે આને ચલાયમાન કરવા માટે મારે જે જે મહેનત કરવી તે તે નિરર્થકજ છે. આમ વિચાર કરી પ્રભુને નમસ્કાર કરી ત્યાંથી ચાલતે થયે. આ દેવના જવા પછી શ્રમણ ભગવાન વિચારવા લાગ્યા કે “અહા નિષ્કારણ બીજા અને દુઃખ આપનાર આ જીવની ગતિ ખરાબ થશે. મારા જેવા છે કે જેને બીજા જીવનું હિત કરવાનું છે કે દુઃખથી મુક્ત કરવાનું છે, તેવા પણ તે જીવોના કૂર આચરણથી તેનું હિત કરી શકતા નથી. મારા મનમાં એજ લાગી આવે છે કે મારા તરફથી તેનું હિત થવું જોઈએ પણ તે ન થતાં મને દુઃખ આપવાના તેના કૂર અધ્યવસાએ ઉલટ તે કર્મબંધિત થયો છે. ખરેખર તેનું હું આ અવસરે કાંઈ પણ હિત ન કરી શક્યો.” આમ વિચાર કરતાં તે કૃપાળુ દેવની * આંખમાં અશ્રુ જણાવા લાગ્યાં.
“આ દુનિયાના પામર પ્રાણીઓ પિતાનું બુરું કરવાનું બનતા પ્રયત્ન બુરું કરે છે, અને અશક્ત હોય તે મનથી તે ખરાબ ચિંતન કરે છે. પણ આ રોગની સ્થિતિ કઈ જુદાજ પ્રકારની છે. સંસારની સ્થિતિ સામે આ સ્થિતિને મુકાબલે તે નજ કરી શકાય. કારણ કે સંસારના રસ્તાથી ત્યાગીઓને (યોગીઓને) રસ્તો દે જ હોય છે, અને તેને લઈને જ આ મહાત્મામાં આટલી કમળતા યા કૃપાળતા હતી. નહિતર આ વખતે તેમની પાસે એટલી બધી પ્રબળ શક્તિઓ રોગથી પેદા થયેલી હતી કે એક દેવ તે શું પણ તેવા હજારેને હઠાવવાનું સામર્થ્ય તેમનામાં હતું, પણ ચેગના અંગે ભેગીએ તેવું સામર્થ્ય કઈ પણ વખત આ દુનિયાના પામર જી ઉપર ફેરવતા નથી.”
આવા ધ્યાનગુણથી આકર્ષાઈ આ ગ્રંથકારે ગ્રંથની આદિમાં તે ગગર્ભિત મહાપુરૂષના શુભ ચરિત્ર સૂચક સ્તુતિ કરી છે, કે
ગિક સ્થિતિમાં આવવું હોય તે આ મહાન પુરૂષના ચરિત્રનું અનુકરણ કરે. ૩