________________
૩૨૦
નવમ પ્રકાશ.
सिध्यंति सिद्धयः सर्वाः स्वयं मोक्षाऽवलंबिनाम् ॥ संदिग्धा सिद्धिरन्येषां स्वार्थभ्रंशस्तु निश्चितः ॥ १६ ॥
મોક્ષને માટેજ ક્રિયા કરનાર મનુષ્યને, અષ્ટસિધ્યાદિ સર્વ સિદ્ધિઓ પોતાની મેળેજ સિદ્ધ થાય છે અને સાંસારિક સુખના અભિલાષીઓને તે સિદ્ધિઓ સિદ્ધ થાય કે ન પણ થાય એ સંદેહ યુક્ત છે, તથાપિ સ્વાર્થને નાશ તે અવશ્ય થાય જ. માટે કર્મક્ષયને અર્થે પ્રયત્ન કરે, પણ કેવળ સિદ્ધિઓ મેળવવા માટે પ્રયત્ન નહિ કરે એ આચાર્યશ્રીને ઉપદેશ છે. ૧૬.
इति श्रीआचार्यहेमचंद्र विरचिते योगशास्त्रे मुनिश्री केशरविजयगणिकृतबालावबोधे नवमः प्रकाशः ।।
તે રામઃ પ્રવિરાટ ઝારખ્યતે |
रुपातीत ध्यानम्. अमूर्तस्य चिदानंदरूपस्य परमात्मनः । निरंजनस्य सिद्धस्य ध्यान स्याद्रूपवर्जितम् ॥ १॥
આકૃતિ રહિત, જ્ઞાનાનંદ સ્વરૂપ, નિરંજન (કર્મહિત) સિદ્ધ પરમાત્માનું ધ્યાન, તે રૂપાતીત ધ્યાન કહેવાય છે. ૧
इत्यजत्रं स्मरन् योगी तत्स्वरुपावलंबनः॥
तन्मयत्वमवाप्नोति ग्राह्यग्राहकवर्जितम् ॥ २॥ તે નિરંજન સિદ્ધ સ્વરૂપનું અવલંબન લઈ નિરંતર તેનું ધ્યાન કરનાર યેગી, ગ્રાહાગ્રાહક (લેવું અને લેનાર) ભાવ વિનાનું તન્મયપણું પામે છે. ૨.
अनन्यशरणीभूय स तस्मिन् लीयते तथा ॥ ध्यावृध्यानोभयाभावे ध्येयेनैक्यं यथा व्रजेत् ॥ ३ ॥
યેગી જ્યારે ગ્રાહ્યગ્રાહકભાવ વિનાનું તન્મયપણું પામે છે ત્યારે, તેને કઈ પણ આલંબન રહેલું ન હોવાથી, તે ભેગી તે સિદ્ધાત્મામાં તે પ્રકારે લય પામે છે કે, ધ્યાન કરનાર અને ધ્યાન એ બેઉના અભાવે, ધ્યેય જે સિદ્ધ તેની સાથે એક રૂપ થઈ જાય છે. ૩.
सोऽयं समरसीभावस्तदेकीकरणं मतम् ॥ आत्मा यदपृथक्त्वेन लीयते परमात्मनि ॥ ४ ॥