Page Text
________________
સસાર ભાવનાનું સ્વરૂપ
૨૦૯
બાલ્યાવસ્થા વિષ્ટાના શુકર સરખી, યૌવનાવસ્થા મદન પરાધીન ગભ સરખી, અને વૃદ્ધાવસ્થા જરત બળદ સરખી, મનુષ્યો ગુજારે છે. પશુ ધ સિવાય પુરુષ પુરૂષ થઈ શકતાજ નથી.
ખાલ્યાવસ્થા માતાનું મુખ જોવામાં, યુવાવસ્થા નું મુખજોવામાં અને વૃદ્ધાવસ્થા પુત્ર સુખ જોવામાં મૂર્ખ મનુષ્યો કાઢે છે પણ અંતર્મુખ થઇ શકતા નથી એજ શોચનીય છે
સેવા, કષ્ણુ, વાણિજ્ય, અને પાશુપાલ્યાદિ કર્મ કરવે કરી ધનની આશામાં વિહવળ થયેલા મનુષ્ય પેાતાનું જીવન નિરંક કરે છે. જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રના ભાજનતુલ્ય મનુષ્યજન્મમાં પાપી પુરૂષા પાપ તુલ્ય મદિરા ભરે છે. સ્વર્ગ, મેક્ષની પ્રાપ્તિના કારણરૂપ મનુષ્ય જન્મ પામીને નરકની પ્રાપ્ત રૂપ કર્મ કરાવે કરી મનુષ્ય જન્મ ફાગટ હારે છે. એ મહાન્ અફ્સાસની વાત છે.
શાક, આમ, વિષાદ, ઈર્ષ્યા, અને દીનતાદિથી હુતુબુદ્ધિવાળા દેવાને, દેવલાકને વિષે પણ દુ:ખનુંજ સામ્રાજ્ય અનુભવાય છે.પરજન્મના જીવિત તુલ્ય અપર દેવાની મહાન ઋદ્ધિને જોઈને સ્વ૫ ઋદ્ધિવાળા દેવ શેાચ કરે છે. અરે! પૂર્વે કાંઇ વિશેષ સુકૃત અમે ન કર્યું' તેથી આંહી આભિયાગીક ( ચાકર ) દેવપણું અમે પામ્યા. વિશેષ લક્ષ્મીવાત્ દેવાને જોઇ હલકી ઋદ્ધિવાળા દેવા આ પ્રમાણે વિષાદ કરે છે. બીજા મહદ્ધિક દેવાની સ્ત્રી, વિમાન, રત્ન,અને ઉપવનાર્દિક સ પદ્મા જોઈ ઈર્ષ્યા અનળથી રાત્રિ દિવસ દૈવા મળ્યા કરે છે. પુણ્યથી મળેલા દેવલેાકમાં પશુ કામ, ક્રોધ, અને ભયાતુર દેવા ત્યાં પણ સુખ અનુભવી શકતા નથી. ચ્યવન ( મરણ ) સમય નજીક આવતાં અમ્લાન માળા ગ્લાનિ પામેછેઃ કલ્પવૃક્ષો ચાલતાં દેખાય છે, નિદ્રા આવે છે, રાગ વિના શરીરની સધિએ ત્રુટે છે, દીનતા થાય છે, અને જ્ઞાન દૃષ્ટિથી આગામી કાળમાં ગભ વાસમાં અનુભવવામાં આવનાર દુ:ખાને જોઈ ત્રાસ પામે છે. આમ ચાર ગતિમાંથી કાઇ પણ ગતિમાં સુખને લેશ માત્ર નથી. પણ કેવળ શારીરિક યા માનસિક દુઃખાથી ભરપૂર આ સ`સાર છે એમ જાણી નિ†મતત્વ થવા માટે પ્રયત્નપૂર્વક આ ભવભાવનાને વારવાર સ્મરણુમાં રાખવી.
| SR No. | 006022 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | Kesharsuri |
| Publisher | Balchand Sakarchand Shah |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |