Page Text
________________
ચતુર્થ પ્રકાશ.
એક ભાવના एक उत्पद्यते जंतु-रेक एव विपद्यते । कर्माण्यनुभवत्येकः मचितानि भवांतरे ॥ ६८ ॥ अन्यैस्तेनार्जितं वित्तं भूयः संभूय भुज्यते । स त्वेको करकक्रोडे क्लिश्यते निजकर्मभिः ॥ ६९ ॥
આ જીવ ભવાંતરમાં એકલેજ ઉત્પન્ન થાય છે, એકલો જ મરણ પામે છે, અને પિતે એકઠાં કરેલ કર્મો (આ ભવમાં યા) ભવાંતરમાં એકલે અનુભવે છે. એક ઉપાર્જન કરેલું ધન બીજા અનેક કુટુંબી આદિ એકઠા થઈ ખાય છે, છતાં તે પાપ કરી ધન ઉપાર્જન કરનાર પિતાના કર્મોવડે કરી નરકમાં એકલેજ કલેશ પામે છે. (આ પ્રમાણે વિચાર કરી વિરકતા પામવી તે એકત્વ ભાવના) ૬૮, ૬૯.
વિવેચન-દુઃખરૂપ દાવાનળથી ભયંકર વિસ્તારવાળા સંસારરૂપ કાનનમાં કર્મથી પરાધીન આ આત્મા એકલે પરિભ્રમણ કર્યા કરે છે. આ ધન સ્વજનાદિ ઉપાધિ અહીંજ મૂકી ભવોભવમાં એકલુંજ ભટકવું પડે છે. પિતાને માટે યા સ્વાર્થ માટે ન સગાં હોય તે પણ સગાં થતાં આવે છે, પણ કોઈ આફત આવી પડી હોય ત્યારે દુઃખને અનુભવ તે એક પિતાને જ કરવો પડે છે. જેમ લીલાં ફળફુલવાળાં વૃક્ષોને યા જંગલોને આશ્રય હાજા પ્રાણીઓ લે છે, પણ વૃક્ષ મૂળથી ઉખડી ગયું હોય કે વનમાં દાવાનળ લાગ્યો હોય તે તત્કાળ તે વૃક્ષને કે વનને ત્યાગ કરી પ્રાણિઓ બીજાને આશ્રય લે છે, તેમ સ્વાર્થ અને સવારથી કે પૂર્ણ થવાથી પ્રાણિઓ પિતપોતાને રસ્તે પડે છે અને વૃક્ષની કે વનની માફક પાપ કરનાર દુઃખાદિને અનુભવ કરે છે. છ ખંડ પૃથ્વીનું સામ્રાજ્ય, નવનિધાન, ચૌદ રત્ન, અને હજાર અંતે ઉતરી ત્યાગ કરી ચક્રવતિ જેવા મહાન પરાક્રમી રાજાઓ પણ એકલા ચાલતા થયા. ત્રણ ભુવનમાં નિષ્ક ટક બીરૂદ ધારણ કરનાર અને મહાન ગર્વિષ્ટ તથા બલિષ્ટ રાવણ જેવા રાજાઓ સર્વ વસ્તુને ત્યાગ કરી એક્લાજ રણશયામાં પોઢયા, પરિવાર કેઈ સાથે ન ગ અને નરકાદિ ભયંકર સ્થળોમાં દુઃખને અનુભવ એકલાને જ કરે પ. માટે હે આત્મન ! જાગૃત થા, ક્ષણભંગુર દુ:ખદાઈ અને કેવળ સ્વાથી આ પરિવારને ત્યાગ કર, અને પરમાનંદસ્વરૂપ અક્ષય તથા અવ્યય સ્વરૂપે પ્રગટ કરી તેને આનંદ અનુભવ.
| SR No. | 006022 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | Kesharsuri |
| Publisher | Balchand Sakarchand Shah |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |