________________
અશરણ ભાવનાનું સ્વરૂપ.
૨૦૫
સંહાર કરે છે. સંસાર વાસનાથી માહિત થઈ તું એમ નિશ્ચય ન કરીશ કે, કાઇ પણ ઉપાયથી આ દેહનું રક્ષણ કરીશ, કેમકે જે પૃથ્વીનું છત્ર, અને મેરૂ પર્વતને! દંડ કરવાનું સામર્થ્ય ધરાવતા હતા તેઓ પણ પોતાનું કે પરનુ` મરણથી રક્ષણ કરવા સમર્થ થયા નથી. આ અનિત્ય યૌવન મનુષ્યોને બળ, રૂપ વિગેરે બતાવી ધીરજ આપે છે, તે પણ જરાએ કરી જર્જરિત થાય છે. ઘણા સક્લેશથી પેદા કરેલું અને ઉપભોગ ન લેતાં સારી રીતે રક્ષણ કરેલું ધન પણુ ક્ષણ માત્રમાં વિનાશ પામે છે. ધનના નાશ પામવામાં કે પર્યાયાંતર થવામાં, પાણીના પરપાટા, કે વીજળી સિવાય બીજી ચપળતાવાળી કઇ ઉપમા ઓપી શકાય ? સ યેાગા વિયાગથી ભરપૂર છે. સંપદા તે વિપદાજ છે. આમ નિરતર અનિત્યતાને ભાવનાર, અનિત્ય સ'સ્કારથી વાસિત થતાં, વહાલા પુત્ર મરણ પામ્યા હોય તેપણ શાક કરતા નથી; ત્યારે મૂઢ માણસે માટીનું વાસણ ભાંગતાં પશુ રૂદન કરે છે. આમ આત્મા સિવાય દરેક વસ્તુની અનિત્યતા વિચારવી. અશરણ ભાવનાનું સ્વરૂપ. इंद्रोद्रादयोऽप्येते यन्मृत्योर्याति गोचरं ।
अहो aiaaris : वरण्यः शरीरिणां ॥ ६१ ॥ पितुर्मातुः स्वसुभ्रतुस्तनयानां च पश्यतां । अत्राणो नीयते जनः कर्मभिर्यमसमनि ॥ ६२ ॥ शोचं ते स्वजनानंतं नीयमानान् स्वकर्मभिः । नेष्ममाणं तु शोचति नात्यानं मृडबुद्धयः ॥ ६३ ॥ संसारे दुःखदावाणिज्वलज्ज्वालाकरालिते । वने मृगास्येव शरणं नास्ति देहिनः ॥ ६४ ॥ અરે ! જ્યારે ઇંદ્ર અને ઉપેદ્ર વાસુદેવાદિ પણ જે મૃત્યુને આધીન થાય છે તે મરણભય આવ્યે છતે આ પામર પ્રાણિઓને કનું શરણુ ? પિતા, માતા, એન, ભાઈ અને પુત્રાદિનાં જોતજોતામાંજ શરણ રહીત આ પ્રાણિને કર્મ યમના ઘર પ્રત્યે (ચાર ગતિને વિષે) લઈ જાય છે. પેાતાના કર્મવડે કરી અંત પમાડાતા (મરણ પામતા)
