________________
૧૭૧
પાંચમા વ્રતના અતિચાર. થોડા વખત માટે ભાડું આપી પોતાની સ્ત્રી કરી રાખેલી વેશ્યા ગમન. ૧, વેશ્યા, અનાથ, વિધવા, વૈરણી, પ્રોષિતભર્તૃકા વિગેરેનું સેવન કરવું. ૨, પિતાનાં પુત્ર પુત્રી સિવાય અન્યના વિવાહ કરવા. ૩, સ્વી સંબંધી વિષયમાં પણ વિશેષ આસક્તિ. ૪, અનંગકીડા હસ્ત કર્યાદિ. ૫, આ પાંચ ચોથા, બ્રહ્મચર્ય વ્રતના અતિચારે કહેલા છે. ૯૩.
વિવેચન–ભાડું આપી છેડે વખત માટે પિતાની સ્ત્રી કરી રાખેલી હોવાથી મારી પિતાની જ સ્ત્રી છે, આવા અભિપ્રાયને લઈને અતિચાર, નહિતર વ્રતભંગ કહેવાય. વેશ્યા, અનાથ, વિધવાદિકને અનુપગે અતિક્રમાદિની અપેક્ષાએ અતિચાર છે. આ પહેલા બે અતિચાર સ્વદારસંતોષી માટે છે, પણ પરસ્ત્રીત્યાગ કરવાવાળાને તે વ્રત ભંગ થાય છે.
પાંચમા વ્રતના અતિચાર. धनधान्यस्य कुप्यस्य गवादेः क्षेत्रवास्तुनः । हिरण्यहेम्नश्च संख्या-ऽतिक्रमोऽत्र परिग्रहे ।। ९४ ॥
ધનધાન્ય સંબંધી ૧, ઘરની ઘરવખરી, રોનારૂપા વિનાની તેના સંબંધી ૨, ગાયઆદિ જનાવર સંબંધી ૩, ક્ષેત્ર, ઘર, હાટ, સંબંધી ૪, અને સેના રૂપા સંબંધી પ. રાખેલી સંખ્યાના પરિમાણનું ઉલ્લંઘન કરવું તે પરિગ્રહ વ્રતના પાંચ અતિચારો છે. ૯૪.
અહીં એ શંકા થાય છે કે રાખેલા પરિણામનું ઉલંઘન કરવાથી વતનો ભંગ થવે જોઈએ તે અતિચાર શા માટે કહ્યા તેને ઉત્તર આપે છે. . बंधनाद्भावतोगर्भा-योजनादानतस्तथा । प्रतिपन्नव्रतस्यैष पंचधापि न युज्यते ॥९५ ॥
બંધન કરવાથી, ભાવથી, ગર્ભથી, જેડવાથી, અને લેવાથી અતિચાર લાગે છે માટે પરિગ્રહણનું વ્રત ગ્રહણ કરનારને આ પાંચમાંથી કાંઈ પણુ અતિચાર રૂપે કરવું તે યોગ્ય નથી. ૫. | વિવેચન-સાક્ષાત્ રીતે સંખ્યાને અતિક્રમ કરવાથી તે વ્રતભંગ થાય છે, પણ અહીં અતિચાર લાગવામાં સાપેક્ષતા હેવાથી વતભંગ નથી. જેમકે, પાંચ, પચાશ, મુંડા જેટલું ધન ધાન્યનું
