________________
૧eo
તૃતીય પ્રકાશ. તીવ્ર ક્રોધથી. મરણથી નિરપેક્ષપણે-મરી જશે તેની દરકાર રાખ્યા સિવાય મનુષ્ય તથા જનાવરાદિને બાંધવાં. ૧ તેમની ચામડી છેદવી. ૨ શક્તિ કરતાં વિશેષ ભાર ભર. ૩, મર્મસ્થળાદિમાં પ્રહાર કરે. ૪, અને અનાજ આદિ તેમને ખોરાક આપ બંધ કર. ૫ આ અતિચારો અહિસા વ્રતમાં કહેલા છે. ૯૦. - વિવેચન-જીવને મારવાનાં પચ્ચખાણ કર્યા છે પણ તેને તીવ્ર બાંધવાને કે દુઃખ આપવાનાં કર્યા નથી. આવા આશયની અપેક્ષા હેવાથી દુઃખ આપવા વિગેરેને વ્રતમાં દૂષણરૂપ અતિચાર કહેલા છે.
બીજા વ્રતના અતિચાર. मिथ्योपदेशः सहसा-भ्याख्यानं गुह्यभाषणम् । विश्वस्तमंत्रभेदश्च कूटलेखश्च मूनृते ॥ ९१ ॥
બીજાને દુઃખ થાય તે મિથ્યા પાપકારી ઉપદેશ આપ. ૧ વિચાર કર્યા સિવાય કે અભિપ્રાય જાણ્યા સિવાય (તું ચાર છે કે પરસ્ત્રીલંપટ છે વિગેરે) બીજા ઉપર પેટે આપ મુકવો. ૨, રાજવિરૂદ્ધાદિ જે પ્રગટ કરવા લાયક ન હોય તે ઈગિતાદિ આકારથી જાણી પ્રગટ કરી આપવું. ૩, મિત્રકલત્રાદિ વિશ્વાસવાળાની ગુપ્ત વાત પ્રકાશ કરી દેવી. ૪, અને જૂઠા લેખ લખવા. ૫, આ પાંચ સત્યવ્રતના અતિચારો છે. ૯૧. - ત્રીજા વ્રતના અતિચાર. स्तेनानुज्ञा तदानीता-दानं द्विड्राज्यलंघनम् । प्रतिरूपक्रिया माना-ऽन्यत्वं चास्तेयसंश्रिता ॥ ९२ ॥
ચેરને ચેરી કરવામાં પ્રેરણા કરવી. ૧.ચારને ચોરી કરી લાવેલે માલ વેચાતે ગ્રહણ કરે. ૨, વેપાર નિમિતે વિરૂધ રાજ્ય–શત્રુ રાજાને નિપુધ કરેલા દેશમાં જવું. ૩, માલમાં સારી નરસી વસ્તુનું ભેળસંભેળનું કરવું. ૪, અને ખોટાં તેલ માપે બનાવવાં, વધુ માપાથી લેવું, ઓછા માપથી દેવું. આ પાંચ અચર્ય વ્રતના અતિચારો છે. ૯૨
ચોથા વ્રતને અતિચાર. इत्वरात्तागमोनात्ता-गतिरन्यविवाहनम् । मदनात्याग्रहोऽनंग-क्रीडा च ब्रमीणि स्मृता ।। ९३ ॥
