Page Text
________________
૧૭ર
તૃતીય પ્રકાશ. માપ રાખ્યું હોય અને લેણું વિગેરેમાં તેનાથી અધિક આવી ગયું તે તેને કહી રાખે કે હમણાં તમારે ત્યાં રાખી મુક, ચોમાસા પછી મારી બધી પૂરી થવાથી લઈશ. આ પ્રમાણે બંધણી કરવાથી અતિચાર લાગે છે અને પોતે સાક્ષાત્ લીધું ન હોવાથી વ્રત રાખવાની અપેક્ષા હોવાથી વ્રતભંગ થતો નથી. ૧.
ઘરવખરી, તાંબા પિતળ વિગેરેની સંખ્યા રાખી હોય તેમાં વધારે થઈ ગયે તે નાનાં તોડી નખાવી મેટા મેટા બનાવે. આંહીં સંખ્યા કાયમ રહેલી હોવાથી વ્રતભંગ નથી પણ અતિચાર છે. ૨.
જનાવરની સંખ્યા એક વર્ષમાં અમુક રાખી હોય તેમાં ગાય, ભેંસાદિ ને વાછરડાં વિગેરે થવાથી જનાવરની સંખ્યામાં વધારે થઈ આવે ત્યારે તેના ગર્ભને યા વાછરડાને અમુક વખત ગયા પછી ગણત્રીમાં ગણે તે પણ સાપેક્ષ હેવાથી અતિચાર. ૩. ક્ષેત્રની સંખ્યા અમુક રાખી છે તેમાં પાસેના ક્ષેત્રે લઈને વચમાંથી વાડ કાઢી નાખી ભેળવી મેટાં કરવાં. સંખ્યા કાયમ હેવાથી અતિચાર. ૪. સોનું રૂપું વર્ષના પરિણામની સંખ્યામાં કોઈ રાજા પ્રમુખના તુષ્ટમાન થઈ આપવાથી વધારે થાય તે પિતાના વતની અવધિ પર્યત કોઈ બીજા પાસે રખાવે. આ સર્વેમાં પિતે સાક્ષાત્ લેવું કે સંખ્યા ઉલ્લંઘન કરેલ ન હોવાથી તેમજ વ્રત રાખવાની અપેક્ષા હોવાથી અતિચાર કહેવાય છે.
- છઠ્ઠા વ્રતના અતિચાર स्मृत्यंतर्धानमूर्धाध-स्तिर्यग्भागव्यतिक्रमः। क्षेत्रवृद्धिश्च पंचेति स्मृता दिविरतिव्रते ॥ ९६॥
દિશામાં જવા આવવાના નિયમનું ભૂલી જવાપણું, જેમકે મેં પચાશ જન રાખ્યા છે કે જો તે યાદ ન આવવાથી પચાશ જાય તે પણ અતિચાર (કારણ કે લીધેલ નિયમ મરણ રાખવાથી વ્રત પાળી શકે છે.) ઉંચે, નીચે અને તિછ દિશાઓમાં ભૂલથી લીધેલ નિયમથી વધારે ચાલ્યા જવું તે અતિચાર. ૪. ક્ષેત્રની વૃદ્ધિ કરવી (જેમકે ઉત્તર દક્ષિણ સે સે જન જવાનું રાખ્યું હોય અને દક્ષિ ણમાં વધારે જવાની જરૂર જણાઈ ત્યારે ઉત્તર દિશામાંથી ઓછું કરી દક્ષિણ દિશામાં તેટલું વધારવું. આ બન્ને બાજુ પરિમાણ
| SR No. | 006022 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | Kesharsuri |
| Publisher | Balchand Sakarchand Shah |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |