________________
હિર
પુદગલ છત્રીશી–ભાષાન્તર. વર્તે છે, પરન્તુ શેષ બે રાશિથી એટલે સંખ્યાતપ્રદેશીસ્કંધ અને અનન્તપ્રદેશીસ્કંધ એ બે નામની રાશિથી પરમાણુઓ અસં. ખ્યાતમા ભાગના નથી. અહિં તાત્પર્ય એ છે કે–પરમાણુઓ અનન્તપ્રદેશીસ્કંધરાશિથી અનન્તગુણ છે, અને સંખ્યાતપ્રદેશી સ્કંધરાશિથી સંખ્યાતમા ભાગે છે, અને સંખ્યામભાગ તે વિવક્ષા (મધ્યમ સંખ્યાતરૂપ સ્થાનની વિવેક્ષા)વડે અને પૂર્વોક્ત યુકિતવડે અતિઅલ્પ નથી, તે કારણથી કાળથી સપ્રદેશી અને અપ્રદેશીપણામાં વર્તતા પરમાણુઓ ઘણા હોવાથી અને કાળાપ્રેદેશીપુદ્ગલો સમયમાત્ર કાળ સુધી રહેનારા હેવાથી અતિ અલ્પ હોઈ શકે છે માટે કાળાપ્રદેશી પુદગલાથી દ્રવ્યાપ્રદેશી (પરમાણુ) પુદગલો અસંખ્ય ગુણ છે કે ૧૯ છે
અવતરણ-પૂર્વ ગાથાઓમાં કાળાપ્રદેશીઓથી દ્રવ્યાપ્રદેશી પુદ્ગલ અસંખ્યJણ સિદ્ધ કરીને હવે આ ૨૦ મી ગાથાથી ર૨ મી ગાથા સુધીમાં દ્રવ્યાપ્રદેશી પુદ્ગલથી (એટલે પરમાણુઓથી) ક્ષેત્રાપ્રદેશપુદગલે અસંખ્યગુણ કહેવાના છે તે કેવી રીતે તેનું
સ્વરૂપ દર્શાવે છે. इत्तो असंखगुणिआ, हवंति खित्तापएसिआसमए जं ते ता सवेच्चिअ, अपएसा खित्तओ अणवो ॥२०॥
જાથાર્થ_એથી (એટલે દ્રવ્યાપ્રદેશપુગલોથી) ક્ષેત્રાપ્રદેશી પુદગલા સિદ્ધાન્તમાં અસંખ્ય ગુણ કહ્યા છે. જે કારણથી પ્રથમ તે તે સર્વ પરમાણુઓજ નિશ્ચય ક્ષેત્રથી અપ્રદેશ છે. ર૦
રોજાઈ–એથી એટલે દ્રવ્યાપ્રદેશી પુગલેથી ક્ષેત્રાપ્રદેશી પુદગલા અસંખ્ય ગુણ છે, કારણ કે પ્રથમ તો તે સર્વે પરમાણુઓ જ
૧-૧૮ મી ગાથાના અર્થમાં અને ટોટમાં કહ્યા પ્રમાણે.
૨ આ વાક્યમાં “ઘણું”એ શબ્દ કેવળ પરમાણુઓને અંગેજ જાણો પરતુ કાળથી સંપ્રદેશી અને અપ્રદેશી એ બે વિશેષણોને અંગે નહિં. કારણકે કાળથી સંપ્રદેશી પરમાણુ તે ઘણા છે, પણ કાળથી અપ્રદેશી પરમાણુઓ અ૫ છે, માટે એ બે વિશેષણ પરમાણુ શબ્દનાં સ્વરૂપદર્શક છે,
