Shattrinshika Chatushka Prakaranam

SR No.: 006019
Original Sutra Author: N/A
Author: Dharmvijay
Publisher: Lalchand Nandlal Vakil
Publication Year: 1934
Total Pages: 304
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati
File Size: 20 MB

Page 96

[0]
પુદ્ગલ છત્રીશી—ભાષાન્તર.
ટીજાથે—અસંખ્યપ્રદેશી કધાથી તેઓ એટલે પરમાણુઓ અસંખ્યાતમા ભાગ જેટલા હોવા છતાં પણ માકીની સખ્યાતપ્રદેશી અને અનન્તપ્રદેશી નામની બે રાશિથી નિશ્ચય ( કાળાપ્રદેશીપુદ્ગલાની અપેક્ષાએ પરમાણુઓ ) ઘણા કહેવાય છે. અહિં તાત્પ આ છે કે—સૂત્રમાં સંખ્યાતપ્રદેશી નામના રાશિની અપેક્ષાએ પરમાણુ સંખ્યાતભાગ જેટલા કહ્યા છે તે ઉપરથીજ સમજાય છે કે પરમાણુ ઘણા છે, જો તેમ ન હેાત
પ્રાદેશિકરાશિથી સંખ્યાતમા ભાગ જેટલા હેાવા છતાં પણ ઘણા કથા, તે વાસ્તવિકરીતે તે એછાજ છે તેપણ કાળાપ્રદેશીપુદ્ગલાથી પરમાણુએ અસંખ્યાતગુણ છે એ સિદ્ધ કરવાના ઉપયાગમાં પરમાણુએ ધણાજ છે, અને તે ઉપયાગમાટે ઘણા હેાવાનું કારણુ સંખ્યાતપ્રદેશીથી સખ્યાતમા ભાગ જેટલા છે માટેજ, જે અસંખ્યાતમા વા અનન્તમા ભાગ જેટલા એછા હાય । પૂર્વોક્ત ઉપયેાગમાટે પણ આછા રહેવાથી એક દરરીતે પણ આછાજ કહેવાત. જેમ ગાગરજળની અપેક્ષાએ જો કે ઘડા જેટલું જળ આછું છે, પરન્તુ તૃષા શમાવવાના ઉપયેગમાટે તો એ ધડા જેટલું જળ ઘણું છે. જો ચુલુકજળ હાત તે આછુંજ કહેવાત તત.
અથવા ખીજી રીતે વિચારીએ તેપણ પરમાણુઓ ઘણા કહેવાય તે આ પ્રમાણે—પરમાણુઓને સખ્યપ્રદેશીક ધાથી દ્રવ્યાપણે સંખ્યાતમાભાગ જેટલા કથા એટલે સખ્યપ્રદેશીસ્ક ધેાની સ ંખ્યાપેક્ષાએ સંખ્યાતમાભાગ જેટલા કહ્યા તે વાત તે। દૂર રહી પરન્તુ સખ્યાતપ્રદેશી સ સ્કંધાના સ`પ્રદેશાથી (એટલે પ્રદેશાથ પણે) પણ સંખ્યાતમા ભાગ જેટલાજ કહ્યા છે, પરંતુ અસંખ્યાતમાભાગ જેટલા કે અનન્તમા ભાગ જેટલા કહ્યા નથી, માટે પરમાણુ સંખ્યાતપ્રદેશીસ્કંધાના સંખ્યાતમા ભાગે હાવાથી જો ઓછા હેાત તેા એ સખ્યપ્રદેશી કધાના સર્વ પ્રદેશેાની અપેક્ષાએ તે। અસંખ્યાતમા ભાગ જેટલા કે અનન્તમાભાગ જેટલા પણ હાઈ શકત, પરન્તુ તેમ નહિ હોવાથી એટલે સખ્યપ્રદેશીસ્ક ધેાના સ પ્રદેશાથી પણ સંખ્યાતમાભાગે કહેલા હાવાથી સિદ્ધ થાય છે કે પરમાણુએ ઘણા છે.
તેમજ અસંખ્યપ્રદેશીસ્કધાથી પરમાણુએ અસંખ્યાતમાભાગ જેટલા કહ્યા તે વાત તેા દૂર રહી, પરન્તુ અસખ્યપ્રદેશી સસ્કંધાના સમગ્રપ્રદેશાથી પશુ અસખ્યાતમાભાગ જેટલાજ ફળ્યા છે પરન્તુ અનન્ત મા