Page Text
________________
'પુદ્ગલ છત્રીશી–ભાષાન્તર
[૬૭]
પ્રદેશીસ્કંધોને રાશિ, તે રાશિની અપેક્ષાએ પરમાણુઓ સંખ્યાતમા ઉભાગે જ પ્રાપ્ત થાય છે, અને અસંખ્યપ્રદેશમસ્કંધ
૩ અર્થાત સંખ્યપ્રદેશમસ્કંધે વા પ્રદેશો ૧૦૦ ગણીએ તે પરમાણુ ૨૦ ગણવા, તથા અસંખ્યપ્રદેશીસ્કંધો વા પ્રદેશો ૧૦૦ ગણીએ તે પરમાણ ૧૦ ગણવા. અને અનન્તપ્રદેશમસ્કંધો વા પ્રદેશે ૫ ગણીએ તે પરમાણ ૧૦૦ ગણવા.
અલ્પાબહત્વ સંબંધિ એ કલ્પના ગણત્રીનું ઉદાહરણ એકેક અંગસાધક છે, પરંતુ સર્વાગસાધક કલ્પનાગણત્રી જાણવી હોય તો આ પ્રમાણે છે
ધારે કે સંખ્યાત એટલે ૫, અસંખ્યાત એટલે ૧૦ અને અનન્ત એટલે ૫૦ એ ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાત અસંખ્યાત અને અનન્તદર્શક અંક છે, અને ગુણાકાર કરવામાં વિશેષતઃ મધ્યમ અંક ઉપયોગી થાય છે, માટે સંખ્યાતગુણ કરવામાં ૨-૩–૪–૫ એ ચાર અંક ઉપયોગી હોવા છતાં અહિં સંખ્યાતગુણ કરવામાં ૩ નો અંક ગ્રહણ કરીએ, તથા અસંખ્યાત ગુણ કરવામાં ૬-૭–૮–૯–૧૦ એ પાંચે અંક ઉપયોગી છે, તે પણ અહિં ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાતગુણનો અભાવ હોવાથી ૯ નો અંક અસંખ્યાતગુણ કરવામાં ગ્રહણ કરીએ, અને અનન્તગુણ કરવામાં ૧૧ થી પ૦ સુધીના ચાળીસે અંકસ્થાને ઉપયોગી હોવા છતાં અહિં મધ્યમ અનઃવડે ગુણવાને મધ્યવતિ ૨૯ નો અંક ગ્રહણ કરીએ તે અહિં સંખ્યાતગુણ એટલે ૩ ગુણ, અસંખ્યગુણ એટલે ૯ ગુણ અને અનન્તગુણ એટલે ૨૯ ગુણ એવો અર્થ થયો.
હવે ધારે કે સર્વચનતપ્રદેશમસ્કંધના પ્રદેશાર્થપણે સમગ્ર પુગલે ૧૦૦૦ હોય તે પરમાણુઓ ૨૯૦૦૦ હોય, સંખ્યપ્રદેશમસ્કંધના સમગ્ર પુદ્ગલ ૮૭૦૦૦ હોય અને સર્વ અસંખ્યપ્રદેશીસ્કંધના પ્રદેશાર્થપણે સમગ્ર પુદ્ગલે ૭૮૩૦૦૦ હોય અને એ પ્રમાણે ચારે પુદ્ગલરાશિ ભેગા કરતાં લોકની અંદર પ્રદેશાર્થપણે સમગ્ર પુદ્ગલે ૯ લાખ (૯૦૦૦૦૦) હોય એમ જાણવું. એ સર્વ પ્રદેશાર્થપણે અલ્પબદુત્વ કર્યું. પરંતુ અહિં કાળાદેશીથી દ્રવ્યા પ્રદેશના અલ્પાબડુત્વમાં પ્રદેશાર્થપણે સંખ્યપ્રદેશીથી સંખ્યાતમે ભાગે અને અસંખ્યપદેશથી અસંખ્યાતમા ભાગે પરમાણુઓ છે એમ કહેવામાં પરમાણુઓનું ઘણુપણું (એટલે દ્રવ્યાર્થપણે સંખ્યાતપ્રદેશી કંથી પરમાણુ સંખ્યામાં ભાગ જેટલા છે, પરં તુએ સંખ્યામાં
| SR No. | 006019 |
| Book Title | Shattrinshika Chatushka Prakaranam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmvijay |
| Publisher | Lalchand Nandlal Vakil |
| Publication Year | 1934 |
| Total Pages | 304 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |