Page Text
________________
[૫૬]
પુદ્ગલ છત્રીશી—ભાષાન્તર.
અનન્ત ભેદ હેાવાથી આગળ કહેવાતી ૧ એકગુણ દ્રવ્યરાશિ, ૨ સંખ્યાતગુણદ્રવ્યારા, ૩ અસ ચગુણદ્રવ્ય રાશિ,-અને ૪ અનન્તગુણદ્રવ્ય રાશિ એ ચાર રાશિમાં એકગુણકૃષ્ણાદિ દ્રવ્યરાશિની અપેક્ષાએ અનન્તગુણકૃષ્ણાદિ દ્રવ્યરાશિ સમગ્ર પણ અનન્ત ભાગાધિક માત્ર હાવાથી ( કાળાપ્રદેશીપુદ્ગલેા અસંખ્યાતગુણા છે, ), અને તે અનન્તગુણકૃષ્ણાદિપુદ્દગલરાશિનું અનન્તપણું નાનુ
૧-૨-૩-૪ આ ચારે રાશિએ મૂળરાશિએ છે, તેમાં વ્હેલી મૂળ શશીની ઉત્તરરાશિ પણ એકજ અનન્તપુદ્ગલબ્યાવાળી છે, તથા ખીજી મૂળરાશિની સંખ્યાતી ઉત્તરરાશિએ અને દરેક ઉત્તરરાશિમાં અનન્ત અનન્ત પરમાણુએ અને અનન્ત અનન્ત પુદ્ગલસ્ક ધા છે, ત્રીજીમૂળરાશિની ઉત્તરરાશિએ અસંખ્ય છે. અને દરેક ઉત્તરરાશિમાં અનન્ત અનન્ત પરમાણુએ અને અનન્ત અનન્ત પુદ્દગલસ્કંધા છે, ચોથી મૂળરાશિની ઉત્તરરાશિ અનન્ત છે, અને દરેક ઉત્તરરાશિમાં અનન્ત અનન્ત પુદ્ગલસ્ક ધા છે, ઇત્યાદિ સવિસ્તરસ્વરૂપ ચેાથીગાથાના અપ્રસ ંગે ભાવામાં લખેલુ છે, ત્યાંથી જાણી લેવું.
૫ અહિં ઉત્તરના સાર એ છે કે—અપગુણવાળા પુદ્ગલાથી અધિક ગુણવાળાપુદ્ગલા ન્યૂન ન્યૂન હોય એવા નિયમ છે, કે જે કમપ્રકૃત્યાદિ ગ્રન્થામાં પ્રસિદ્ધ છે. કમ પ્રકૃતિમાં કહ્યું છે કે—દુસ્પ્લેળવના” એટલે “ અલ્પ સ્નેહના સંબંધવાળાપુદ્ગલા ધણા હાય છે' ( એ બન્ધનકરણની ૨૨ મી ગાથાનું ત્રીજુ’ ચરણ છે ). એ વાત જે કે સ્નેહના સંબંધમાં કહી છે એટલુંજ નહિં પરન્તુ અનુભાગ યાગ ઈત્યાદિ અનેક પ્રસ ગેામાં ઓછા ગુણવાળાં દ્રવ્ય ઘણાં અને બહુ ગુણવાળાં દ્રવ્યો અલ્પ અશ્પતર કહ્યાં છે. તેથી સામાન્યથી અપબહુત અનેક પ્રસંગે આ પ્રમાણે આવે છે કે—
એકગુણવાળાં દ્રવ્યો સર્વથી વધારે, દ્વિગુણવાળાં દ્રવ્ય વિશેષહીન, ત્રિગુણવાળાં દ્રવ્ય ( દ્વિગુણ દ્રવ્યોથી પણ ) વિશેષેહીન, તેથી ચતુણુ દ્રવ્યા હીન એ પ્રમાણે યાવત્ અનંતગુણ સુધી હીનહીનતર દ્રવ્યે જાણવાં માટે અનન્તગુણવાળા સમગ્રરાશિ પણ અનન્ત ભાગ જેટલા ( એકગુણ રાશિ અપેક્ષાએ ) અધિક થાય, અને તેથી અનન્તગુણવાળા સમગ્ર પુદ્ગલેથી પણ એકગુણવાળાં સમગ્રપુદ્ગલે ગુિણહીન નહિં, સંખ્યાતગુણહીન નહિં, અસંખ્યગુણહીન નહિ, અનન્તગુણહીન નહિ પણ વિશેષહીન છે. અને એકગુણરાશિનાં સમગ્રપુદ્ગલાથી અનંતગુણરાશિવાળાં સમગ્રપુદ્ગલા
| SR No. | 006019 |
| Book Title | Shattrinshika Chatushka Prakaranam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmvijay |
| Publisher | Lalchand Nandlal Vakil |
| Publication Year | 1934 |
| Total Pages | 304 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |