________________
પુગલ છત્રીશી–ભાષાન્તર.
પગલાથી કાળાપ્રદેશીપુદ્ગલે) અસંખ્યાતગુણ કહ્યા છે તે કેવી રીતે? છે ૭.
અવતરણ–શિષ્ય કરેલા પ્રશ્નનો ઉત્તર આ ગાથામાં અને પાય છે. भण्णइ एगगुणाणवि, अणंतभागंमिजं अणंतगुणा॥ तेणाऽसंखगुणच्चिय, हवंति नाणंतगणियत्तं ॥ ८॥
જાથાર્થ—અહિં ઉત્તરમાં કહેવાય છે કે—જે કારણથી અને નન્ત ગુણવાળાપુદ્ગલો એક ગુણવાળાપુદ્ગલથી અનન્તમાં ભાગ જેટલાજ હોય છે, તે કારણથી નિશ્ચય ( કાળાપ્રદેશીપુદ્ગલો ભાવાપ્રદેશીથી) અસંખ્યાતગુણાજ હોય છે, પરંતુ અનન્તગુણા હેતા નથી ૮
સાથ અનન્તગુણકૃષ્ણદિપુદ્ગલે એકગુણકૃષ્ણાદિપુદગલેના પણ અનન્તમા ભાગે જ છે તેથી ભાવાપ્રદેશી પુદ્ગલ
ધોથી કાળાપ્રદેશપુદ્ગલસ્કંધે અસંખ્યાતગુણાજ થાય છે, પરન્તુ અનન્તગુણા નહિં (એ ગાથાર્થ કો હવે ભાવાર્થ કહે છે). અહિં તાત્પર્ય આ પ્રમાણે છે કે–એકગુણકૃણથી પ્રારંભીને એકત્તરગુણવૃદ્ધિએ ઉત્કૃષ્ટસંખ્યાતગુણકૃણ સુધીમાં સંખ્યાત ગુણસ્થાનકો ઉપજે છે. ત્યારબાદ એક જગુણવડે અધિક પુદગલસ્કન્ધ તે જઘન્ય અસંખ્ય ગુણકૃષ્ણ કહેવાય, ત્યાંથી પ્રારંભીને પુન: એકોત્તરગુણવૃદ્ધિએ ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યગુણકૃષ્ણસુધીમાં અને સંખ્ય ગુણસ્થાનકે ઉપજે. ત્યારબાદ જે પુદ્ગલસ્કંધ એકજ ગુણઅધિકતાવાળો હોય તે જઘન્ય અનન્તગુણકૃષ્ણ કહેવાય, ત્યાંથી પ્રારંભીને પુન: એકોત્તરગુણવૃદ્ધિએ ઉત્કૃષ્ટ અનન્તગણકણસુધીમાં અનન્તગુણસ્થાનકે ઉપજે, એ પ્રમાણે હેવાથી જે કે અનન્તગુણકૃણાદિક (આદિ શાબ્દથી અનન્તગુણુનીલ ઇત્યાદિ ) પુદગલધોની અનન્ત રાશિઓ ઉપજે છે તો પણ અનન્તના
૧ અહિં પણ કહેવાથી દિગુણકૃષ્ણ ત્રિગુણકૃષ્ણપુદ્ગલેનાપણુ અનતુમાં ભાગે છે. એમ જાણવું
