________________
પરમાણુ ખ૭ છત્રીશી-ભાષાન્તર.
[૩૩]
બદલાવા છતાં પુદ્ગલસ્કંધની અવગાહના તેની તે કાયમ રહી શકે છે, પરન્તુ અવગાહના બદલાતાં તો અવગાહના અને ક્ષેત્ર બન્ને બદલાઈ જાય છે. આ અવગાહના પુત્ર ગલનો સંકેચ અથવા વિકોચ થયે બદલાય છે, અને સંકોચ વિકાચ ન થાય તો અવગાહના જેવી ને તેવી કોયમ રહે છે, માટે અવગાહનાદ્ધાને નિયત સંબંધ સંકોચ
વિકેચ સાથે છે એમ જાણવું. ૩ zagar–અવગાહનાદ્વાથી દ્રવ્યોધા અસંખ્યગુણી છે, એટલે
અસંખ્યગુણ કાળ સુધી રહેનારી છે. કારણ કે અવગાહુના ધાને નિયત સંબંધ સંકેચ વિકેચ સાથે છે, તેમ દિવ્યાધાને સંબંધ સંકોચ વિકાચ સાથે નથી, પરંતુ સંઘાત અને ભેદ સાથે છે, અર્થાત સંઘાતથી નવા પરમાણુઓ આવી મળતાં અથવા તો ભેદથી કેટલાક પરમાણુએ ચાલ્યા જતાં જેમ તે દ્રવ્ય અવશ્ય બદલાય છે, તેમ સંકેચ વિકેચ થવાથી દ્રવ્ય બદલાતું નથી કારણ કે સંકોચ વિકાચ થવા છતાં પણ તે પુદ્ગલસ્કંધની પરમાણુ સંખ્યા ઘટતી વધતી નથી, અને સંઘાતથી તથા ભેદથી તો પરમાણુ સંખ્યાની વધ ઘટ થાય છે માટે વ્યાધા સંકેચ વિકેચ સાથે નિયત સંબંધવાળી નહિ પરંતુ સં
ઘાત અને ભેદ સાથે નિયત સંબંધવાળી છે એમ જાણવું. વળી એ સંઘાતથી અથવા ભેદથી દ્રવ્ય બદલાતાં તો અવગાહના અવશ્ય બદલાઈ જાય છે, એમ જાણવું ૪ માવસ્થા–દ્વવ્યાધાથી ભાવઅધા એટલે ગુણાધા અસંખ્ય
ગુણી છે, કારણ કે સંઘાતથી અને ભેદથી દ્રવ્યાધા બદલાવા છતાં પણ સર્વ ગુણે અવશ્ય બદલાઇ જાય એ નિયમ નથી, કેટલાએક ગુણે અથવા પર્યાયે દ્રવ્ય બદલાવા છતાં પણ ટકી રહ્યા હોય છે, માટે દ્રવ્યામધાથી ગુણાધા અસંખ્યગુણી છે. અહિં સર્વ ગુણે બદલાઈ જતાં તો દ્રવ્ય પણ અવશ્ય બદલાઈ ગયેલું હોય છે, અને દ્રવ્ય બદલાતાં અવગાહના પણ બદલાઈ જાય એમ જાણવું, (અને અવગાહુના બદલાતાં ક્ષેત્ર પણ બદલાય છે).
