________________
r[૩રં].
'પરમાણુ પણ છત્રીશી–ભાષાન્તર परमाणुखएमट्त्रिंशिकानो संक्षिप्त सार.
આ પ્રકરણને વિસ્તરાર્થ જેને રૂચિકર ન હોય તેણે આ સંક્ષિપ્ત સાર વાંચી જ જેથી પ્રકરણના મુખ્ય મુદ્દા ધ્યાનમાં આવશે, અને આખા પ્રકરણનું રહસ્ય પણ સમજાવી
ચાલુ પ્રકરણમાં ક્ષેત્રદ્ધા, અવનદ્ધિી, દ્રવ્યા , અને માવદ્વા એ ચારનું અલ્પબહુત કહેવાનું છે, તેમાં પ્રથમ ક્ષેત્રદ્ધા–એટલે વિવક્ષિત પુદગલનું એકજ ક્ષેત્રમાં સ્થિરપણે રહેવું. અવનદા-એટલે ક્ષેત્રદ્ધા પ્રસંગે ગ્રહણ કરેલ વિવક્ષિત પુદુ
ગલસ્કંધ એક અવગાહનામાં કેટલે કાળ રહે ? તે. દ્રવ્યથા–એટલે તેજ પુદ્ગલસ્કંધ જેટલા પરમાણુઓનો બનેલ
હોય તેટલાજ પરમાણુઓવાળે કેટલા કાળ સુધી રહે ? તે. માવા–તેજ પુદ્ગલસ્કંધના વર્ણાદિ ગુણો જેવા ક્ષેત્રાદ્ધા પ્રસંગે
ગ્રહણ કર્યા હતા તેમાંના થોડાપણ વર્ણાદિગુણે કેટલાકાળ સુધી રહે તે
ए चारे अद्धार्नु अल्पबहुत्व. ૧ ત્રાધા–અલ્પકાળ સુધી રહે છે. કારણ કે જેમ પુદગલોને
પુદ્ગલ પ્રત્યે દીર્ઘકાળ સુધી સંબંધ રહેવામાં સ્નેહ અને રૂક્ષગુણ કારણભૂત છે તેમ આકાશ સાથે પુગલોનો વધુ કાળ સંબંધ રહેવામાં કારણને અભાવ છે, કારણ કે આકાશ અમૃત્ત હોવાથી આકાશક્ષેત્રમાં સ્નેહ કે રૂક્ષ ગુણ નથી, જેથી એક ક્ષેત્રમાં પુદગલસ્કંધ વધુ વખત ટકી શકતો નથી અને અલ્પકાળમાં સ્થાનાંતર થઈ જાય છે, પદગલની અવગાહના બદલાય અથવા તો પુદ્ગલ તે ક્ષેત્ર છોડીને બીજા ક્ષેત્રમાં જાય તો એ બે રીતે ક્ષેત્રાદ્ધા બદલાય છે, અને એ બે ન હોય તે ક્ષેત્રદ્ધા કાયમ રહે છે માટે અવગાહના અને અગમન એ બે સાથે ક્ષેત્રાદ્ધાને
નિયત સંબંધ છે, એમ જાણવું. ૨ અયજદનાધા-ક્ષેત્રદ્ધાથી અસંખ્ય ગુણ છે, કારણ કે ક્ષેત્ર
