________________
પરમાણુ ખ૭ છત્રીશી-ભાષાન્તર.
૨૫]
(નિદેશ) કર્યો છે. માટે (ગાથાના અર્થને સંબંધ આ પ્રમાણે છે કે, જે કારણથી તે ક્ષેત્રને વિષે અથવા બીજા ક્ષેત્રને વિષે, તેમજ તે અવગાહનાને વિષે અથવા બીજી અવગાહનાને વિષે તથા તે દ્રવ્યને વિષે અથવા બીજી દ્રવ્યને વિષે, એ પ્રમાણે સવિત્ર પર્યાય દીર્ધકાળ સુધી અવસ્થિત રહેનારા હોવાથી (સર્વત્ર) તેના તેજ પર્યા કાયમ રહેલા હોય છે, તે કારણથી તદ્ધ
એટલે તે પર્યાયાવસ્થાનકાળ (પર્યાયકાળ) અસંખ્ય ગુણ છે. અહિં શિષ્ય પૂર્વપક્ષ તરીકે બે ગાથાઓ કહે છે. તે આ પ્રમાણે
અવતરણ–૧૧ મી ગાથામાં દ્રવ્યની સ્થિતિ અલ્પકાળ અને પર્યાની સ્થિતિ દીર્ઘકાળ સુધી ટકી રહેનારી કહી તે સંબંધમાં શિષ્યને જે શંકા ઉત્પન્ન થાય છે તે શંકા આ બે ગાથામાં દર્શાવે છે.
याद अणे गंतोऽयं, दबोवरमे गुणाणवत्थाणं ॥ गुणविप्परिणामंमिश्र, दवविसेसो थणेगंतो॥१३॥
જાથાર્થ અહિં શંકા એ છે કે દ્રવ્યવિનાશ થવા છતાં પણ ગુણાનું જે અવસ્થાન (કાયમ રહેવું) તે અનેકાન્ત છે (એટલે એકાન્ત નથી.) પુન: ગુણોને વિનાશ થતાં દ્રવ્યને વિનાશ થવો તે પણ અનેકાન્ત છે (એટલે એકાત નથી.)
ટાઈ–એમ એકાન્ત નથી કે દ્રવ્યને વિનાશ થતાં ગુણ કાયમ રહેવાજ જોઇએ. કારણ કે દ્રવ્યને વિનાશ થતાં ગુણાનો વિનાશ પણ દેખાય છે, તેમજ ગુણોનો વિનાશ થતાં દ્રવ્યનો વિનાશ થવો તે પણ અવશ્યભાવી (નિશ્ચય) નથી, કારણ કે ગુણે વિનાશ પામ્યા છતાં પણ દ્રવ્ય તેવી જ અવસ્થાવાળું કાયમ રહેલું દેખાય છે. એજ વાત સ્પષ્ટ કરાય છે કે- (સંબંધ આગળની ગાથા સાથે). विप्परिणयंमि दवे, कम्मि वि गुणपरिणई जवे जुगवं कम्मिवि पुण तदवत्थे-विदो गुणविप्परीणामो १४
૧ અહિં વૃત્તિકાર મહારાજે ગાથાન્તર્ગત વિપરીત ક્રમને બદલે અને નક્રમે ક્ષેત્રાદિકને નિર્દેશ કર્યો છે,