________________ [268] શ્રી નિગોદછત્રીશી–ભાષાન્તર. ભાગમાં તેમજ પર્યન્તભાગમાં આવેલી નિગેટ સિવાય દરેક નિગાદમાં ઉત્કૃષ્ટપદ લઈ શકાય છે. પ્રશ્ન;-તમાએ શરૂઆતમાં કરેલા 4 પ્રકમાંના એક પ્રશ્નમાં એમ જણાવ્યું છે કે એ કર્યો આકાશપ્રદેશ છે કે જેમાં સર્વ કરતાં આત્મપ્રદેશે વિશેષ હોઈ શકે? ઉપર બતાવ્યા પ્રમાણે તો જેટલા ઉત્કૃષ્ટપદા છે તે સર્વેમાં આત્મપ્રદેશની સંખ્યા સરખી આવી? ઉત્તર–ઉત્કૃષ્ટપદ બે પ્રકારનું છે. 1 વ્યવહાર ઉત્કૃષ્ટપદ અને બીજું નિશ્ચયિક ઉત્કૃષ્ટપદ, ઉપર જે ઉત્કૃષ્ટપદની વ્યાખ્યા કરી તે વ્યવહાર-ઉત્કૃષ્ટપદને આવીને કહ્યું. પરંતુ નિશ્ચયિક ઉત્કૃષ્ટપદમાં તે બીજી રીતે આવે છે તે આ પ્રમાણે પૂર્વે ચાદરાજલોકમાં જે એક લાખ ગાળાઓ ગણ્યા છે. અને સર્વ જીવરાશિ જે દશકેડાકોડી પ્રમાણુ કપેલ છે તેમાં ખંડ ગેળા અને અખંડ ગેળાએ બનેને સમાવેશ થાય છે. અહિં આપણે જે ઉત્કૃષ્ટપદ કલ્પવું છે તે કેવલ અખંડ ગેળામાંજ કલ્પી શકાય છે. માટે એ ખંડગાળાગત જે જીવરાશિ છે તેને દશ કલાકેડીઆત્મક જે સવ જીવની રાશિ છે તેમાંથી બાદ કરવા. તે ખંડગેળામાં રહેલા છે અસતકલ્પનાવડે 1 કેડ . ગણવા તે ક્રેડની સંખ્યા દશ કેડાછેડીની સંખ્યામાંથી બાદ કરતાં જે આવે તે સર્વ જીવરાશિની સંખ્યા ન થઈ, અને ઉત્કૃષ્ટ પર તો તેનું તેજ છે, માટે વિશેષાધિક થયા, વલી જે કઈ વિવક્ષિત ઉત્કૃષ્ટપદ છે તે ઉત્કૃષ્ટપદ રૂપ આકાશપ્રદેશમાં બીજા બાદર નિગદના ના તથા વિગ્રહ ગતિવડે ઉત્પન્ન થતા બીજા સૂક્ષ્મનિગાદ–પૃથિવીકાયિકાદિ જીવેના આત્મપ્રદેશની સંખ્યાથી - હૃષ્ટપદમાં વિશેષાધિકતા થાય છે. અને એમ થવાથી જે પ્રશ્નમાં ઈષ્ટ પુછાએલ છે તેનો જવાબ પણ યથાર્થ મલી આવે છે, અને એજ પૂર્વોક્ત રીતિથી સર્વજીવરાશિ કરતાં એક આકાશપ્રદેશઉપર રહેલા આત્મપ્રદેશે અસંખ્યગુણી થાય છે, આ સંબંધી વિશેષ સમજુતિ સ્થાપનાથી જાણવા યોગ્ય છે. - સમાપ્ત -
