________________
( ૫ )
પ્રથમના કૃષ્ણન્ત્યાદિ ગુણ ન છેડે ( એટલે વિક્ષિત પુદ્ગલસ્ક‘ધ જે વાદિ ગુણવાળા હતા તેવાજ વર્ણાદિ ગુણવાળા જ્યાંસુધી કાયમ રહે ) ત્યાં સુધી તે પુદ્ગલસ્કંધ સંધિ માવસ્થાનાત્યુઃ ગણાય છે,
એ પ્રમાણે ક્ષેત્ર સ્થાનાયુ: અવગાહના સ્થાનાયુ: દ્રવ્ય સ્થાનાયુ: અને ભાવસ્થાનાયુ: એ ચારમાં જો પરસ્પર અલ્પમહુત્વના (એટલે કેાણ થાડા કાળ ટકી શકે અને કાણ વધુ કાળ ટકી શકે તેને ) વિચાર કરીએ તેા પુદ્ગલેાનુ ક્ષેત્રસ્થાનાયુ: સવથી અલ્પ છે, અને રોષ અવગાહના સ્થાનાયુ: વિગેરે ત્રણે અનુક્રમે અસંખ્ય ગુણ છે.
હવે એ પ્રમાણેજ અલ્પમહુત્વ કઇ રીતે સભવે છે ? એ અહિ શિષ્યને પ્રશ્ન છે. ( તેને ઉત્તર આગળ કહેવાશે ) પરન્તુ પ્રથમ તે એજ હેલી ગાથાના ભાવને આગળ કહેવાતી ગાથાઓ વડે વિશેષ સ્પષ્ટ કરે છે.
खित्ता मुत्तत्ताओ, ते समं बंधपच्चयाजावा तो पोग्गलाए थोवो, खित्तावद्वाण कालो उ ॥२॥
ગાથાર્થ:—ક્ષેત્ર અરૂપી હોવાથી ક્ષેત્ર સાથે પુદ્ગલાના સંબંધ થવાના કારણ ( રૂપ સ્નેહ ) ના અભાવ છે. તેથી પુદ્ગલાના ક્ષેત્રાવસ્થાનકાળ અલ્પ છે.
ટોળાયઃ—સત્ર એટલે આકાશ અકૂત્ત-અરૂપી છે, તે કારણથી (તેન એટલે ) તે આકાશ સાથે પુત્રના રવિશિષ્ટ અવ પ્રત્યયના એટલે વિશિષ્ટમધના કારણરૂપ જે સ્નેહાદિ તેના અ
૧ વર્ણ-ગંધ-રસ-અતે સ્પર્શી એ વર્ણાદિ ચતુષ્કને રૂપ કહેવામાં આવે છે, તેથી એ વદિ ચતુષ્ક જે દ્રવ્યને હાય તે હ-મૂર્ત કહેવાય, અને વર્ણાદિ ચતુષ્ક રહિત દ્રવ્ય અર્પી કહેવાય, આકાશદ્રવ્ય વર્ણાદિચતુષ્ઠ રહિત છે.
૨ સ્નેહાદિકથી ઉત્પન્ન થયેલેા જે શ્ર્લેષ અંધ તે અહિં વિશિષ્ટ ધ
જાણવા.
૩ સ્નેહાદિ શબ્દમાં આદિ શબ્દથી પર્વ ગ્રહણ કરવું. કારણ કે એ દ્રબ્યાના ક્ષેત્રબંધમાં સ્નેહત્વ અને સમત્વ એજ એ સ્પ`હેતુભૂત છે. વિઘ્ન વસ્તત્વાકન્યઃ ઇતિશ્રીતવા સૂત્રનું વચન છે માટે
