Shattrinshika Chatushka Prakaranam

SR No.: 006019
Original Sutra Author: N/A
Author: Dharmvijay
Publisher: Lalchand Nandlal Vakil
Publication Year: 1934
Total Pages: 304
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati
File Size: 20 MB

Page 272

[૨૪૨] શ્રી નિગોદછત્રીશી-ભાષાન્તર.
થાર્થ તેને કેટલાવડ ( કઈ સંખ્યા અથવા કઈ રાશિ વડે ) ગુણતાં અસંખ્યગુણુ થાય? ( પ્રશ્નના ઉત્તરમાં ) કહે છે દ્વવ્યાર્થથી જેટલા સર્વગળા છે. (તેટલી સંખ્યાએ ગુણતાં ઈષ્ટ અસંખ્યગુણ રાશિ થાય. )
ઢોર્થ-વળી તે પૂર્વે કહેલા ઉત્કૃષ્ટપદ ગત (અથવા ગેળાના કેઇપણ એક આકાશપ્રદેશમાં રહેલા) છવપ્રદેશને જે સમૂહ અસંખ્યગુણ એટલે અસંખ્યાતવડે ગુણવાથી પ્રાપ્ત થયો, તે કઈ અસંખ્યરાશિવડે (ક્યા અંકવડે) ગુણવાથી પ્રાપ્ત થયો ? તેને ઉત્તર કહે છે કે–પ્રદેશાર્થપણે નહિં પણ ૧દ્રવ્યાર્થપણે જેટલા સર્વગેળા એટલે સમગ્ર કાકાશમાં જેટલા નિગદગોળા ક૯પી શકાય તેટલી સંખ્યાવડે ગુણાકાર કરવો અને ઉત્કૃષ્ટપદમાં એક જીવના પણ તેટલાજ (એટલે સર્વ ગળાની સંખ્યા
૧ નિગદના સવે ગેળાવડે ગુણાકાર કરવાનું કહ્યું તેમાં સર્વ ગેળાવડે એટલે ગળામાં રહેલા સર્વઆત્મપ્રદેશોવડે ? કે ગોળામાં રહેલી સર્વ નિવડે? કે ગોળાઓનીજ સંખ્યા વડે ગુણાકાર કરે ? એ ત્રણ શંકાને અવકાશ હોવાથી પ્રથમની બે શંકાનો પરિહાર કરવા “ દ્રવ્યાર્થપણે” એમ કહ્યું જેથી ગોલકદ્રવ્યવડે ગુણાકાર કરવાનું સિદ્ધ થયું. ગળામાં રહેલી દરેક નિગોદ ગોળાને દેશ કહેવાય, તેમજ ગળામાં રહેલો દરેક જીવ પણ નિગોદને દેશ છે, અને ગળામાં રહેલા જીવ પ્રદેશો તે ગોળાના પ્રદેશરૂપે ગણાય માટે ગુણાકાર ગેળાઓના પ્રદેશથી નહિં પણ ગેળાના દ્રવ્યથી એટલે જેટલાં ગોલકદ્રવ્યો છે તેટલી સંખ્યાથી કરો. એમ કહ્યું.
૨ અહિં કલ્પી શકાય એમ કહેવાનું કારણ છે કે “ સમાવગાહી નિગેનો સમૂહ તે ગેળો ” એ અર્થ પ્રમાણે તો ઉત્કૃષ્ટપદવજીને રહેલી અને ઉત્કૃષ્ટપદ અંદર રાખીને રહેલી એમ સર્વ વિષમાવગાહી નિગોદાત્મક અવગાહનાઓ ગળારૂપે ગણાય, અને તેવા ગેળા તે લગભગ લોકાકાશના પ્રદેશ જેટલા ઘણા અસંખ્ય હોઈ શકે છે, અને આ સ્થાને તે દરેક ગોળાનાં ઉત્કૃષ્ટપદ છેડી છોડીને જે ગેળાઓ રહ્યા છે, અને જે લોકાકાશના પ્રદેશોને નિગોદાવગાહવડે ભાગતાં જે સંખ્યા આવે તેટલા ગેળાઓને જ અહિં સર્વગોળા ગણવાના છે. અથવા લોકાકાશમાં ગેળાઓને છુટા ક્ટાજૂદા જૂદા કરી સ્થાપતાં જેટલા ગેળા સમાઈ શકે તેટલાજ ગળા અહિં સગેળા કહેવાય,