________________
( ક્ષેત્ર-અવગાહના–દ્રવ્ય-અને ભાવ એ ચારે પાક સાથે જોડવાનો છે, જેથી (એ પ્રમાણે જોડતાં) ક્ષેત્રના આયુષ્ય, અવગાહના સ્થાન આયુષ્ય, દ્રવ્યસ્થાનઆયુષ્ય અને રાવસ્થાન આયુષ્ય (એ ચાર ભેદ) થાય. ત્યાં ક્ષેત્રધા આયુષ્ય પદને અર્થ એ છે કે ક્ષેત્ર એટલે એક આકાશ પ્રદેશ વિરે એ આકાશ પ્રદેશ ત્રણ આકાશ પ્રદેશ ઇત્યાદિ) ક્ષેત્રને વિષે પુદ્ગલનું
થન એટલે અવસ્થાન (અર્થાત સ્થિરતા ટકાવ) તે રૂપ આયુષ્ય (એટલે તે ટકાવને કાળ) તે ક્ષેત્રરથન વાયુથ કહેવાય, અર્થાત પુદગલોને એકક્ષેત્રને વિષે જે (સતત) ટકાવ તે ક્ષેત્રસ્થાનાયુષ્ય કહેવાય,
(અવગાહના એટલે) અમુક પ્રમાણવાળા આકાશ પ્રદેશમાં વ્યાપ્ત થવા પણું તે અવગાહના કહેવાય, તેનું એટલે પુદગલાની અવગાહનાનું જે સ્થાન એટલે સ્થિરતા તે રૂપ આયુષ્ય તે એકપત્તાસ્થાન આપુ કહેવાય. અર્થાત એક અવગાહનામાં પુલ સતતપણે કેટલા કાળસુધી રહી શકે (અથવા પુદગલ કઈ પણ એક અવગાહનાપણે કેટલા કાળસુધી કાયમ રહે તેનો વિચાર જાણુ) તે અવગાહના સ્થાનાયુષ્ય ગણાય, . .
દ્રવ્યનું એટલે પુદ્ગલ દ્રવ્યનું અણુવાદિ ભાવે (પરમાણપણે Aષણકકંધપણે, ચણકકંધપણે યાવત અનંતાણુકલ્કપણે ) જે અવસ્થાન (એટલે સ્થિરતા ) તે રૂપ આયુષ્ય અને શિક્ષા નાજ કહેવાય, અર્થાત પુદગલો (પરમાણુ ભાવે અથવા ઢયણકાદિ કેઇપણ) સ્કંધપણે કેટલા કાળ સુધી રહી શકે (તે સંબંધિ જે વિચાર જાણે) તે દ્રવ્યથાનાયુષ્ય કહેવાય,
ભાવ એટલે (એક ગુણ કૃષ્ણત્વાદિદ્વિગુણકૃષ્ણાદિ ઇત્યાદિ) કૃષ્ણત્વાદિ ગુણ સમૂહનું જે સ્થાન એટલે સ્થિરતા તે રૂપ આયુષ્ય તે માથાનાપુ કહેવાય. અર્થાત પુદ્ગલામાં વિવક્ષિત કૃષ્ણત્વાદિ ગુણે કેટલા કાળ સુધી ટકી રહે ( તે સંબંધિ જે વિચાર ) તે માવિકથાના યુથ કહેવાય,
શંકા–ક્ષેત્રમાં અને અવગાહનામાં અહિં શું તફાવત છે? ઉત્તર–વિવક્ષિત સમયે મુદ્દગલ ક્ષેત્રમાં રહે છે તે ક્ષેત્રનું
*
.
.-.-.
