________________
શ્રી નિગદ છત્રીશી–ભાષાન્તર.
T૧૯૭]
થી એટલે આપ્તપુરૂષના વચન પ્રમાણથી પણ માનવા જોઇએ, કેવળ પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ માનવાવાળા નાસ્તિકજ કહી શકાય,
એક શરીરમાં અનંતને સમાવેશ. અંગુલના અસંખ્યાતમા ભાગ પ્રમાણ એક બારીક-સૂક્ષ્મ શરીરમાં અનંતજી કઈ સ્થિતિએ રહ્યા હશે? તે કહેવાય છે.
એક પદાર્થમાં બીજા પદાર્થને રહેવાની બે રીતિ સ્પષ્ટ દેખાય છે, તેમાં રહેલી અપ્રવેશ રતિ છે, જેમ એક ડબીમાં લપેટી રાખી હોય તે જેવી રીતે ડબીને કેવળ સ્પર્શ કરીને ભિન્નપણે રહે છે તે અપ્રવેશ રીતિ છે, અને લોખંડના ગાળામાં અગ્નિ, એક દીપકના તેજમાં બીજા દીપકનું તેજ ઇત્યાદિનું અવગાહન તે પ્રવેશ અથવા સંકાન્ત રીતિ કહેવાય. ક્ષેત્રમાં ક્ષેત્રી એટલે આકાશમાં ધર્માસ્તિકાયાદિ દ્રવ્યને અવગાહ સંકાતાવગાહ છે, પુદગલમાં પુદગલને સંકાન્ત અને અસંકાનત એમ બને અવગાહ હોય છે, પુલમાં આત્માને એટલે શરીરમાં આત્માનો સંકાન્ત અવગોણું હોય છે, એક શરીરમાં એક - ભાને પણ સંકાન્ત અવગાહ હોય છે, અને એક આત્મામાં બીજા આત્માને એટલે એક જીવમાં બીજો જીવ સંકાન્તાવગાડે હોય છે. એક ભવધારણીય શરીરમાં બીજા ભવધારણીય શરીરીનો અસંકાત અવગાહ હોય છે. એ પ્રમાણે અહિ નિગોદના એક શરીરમાં એક જીવ સંકાન્ત અવગાહે એટલે પરસ્પર તાદાભ્યપણે રહેલો હોય છે, તેમ બીજે જીવ પણ તેમાં સંકમીને પ્રવેશ કરી રહેલો હોય છે. તેવી રીતે ત્રીજે જીવ તેવીજ રીતે ચેથી છવ એમ યાવત સંખ્યાત છવ અસંખ્ય જીવ અને અનંતજી પણ પરસ્પર એક બીજામાં પ્રવેશ કરી સંક્રમીને રહે છે, જેથી એક શરીરમાં જુદે જુદે સ્થાને અથવા જુદા જુદા અવગાહ રોકી રહેલા હોય એમ નથી. પરન્તુ સર્વે જીવો એકજ શરીરમાં સરખી અવગાહનાએ પરસ્પર પ્રવેશ કરી રહેલા છે,
શંકા-એક પદાર્થ બીજા પદાર્થમાં સર્વથી પ્રવેશ કરીને કેમ રહી શકે ?
