________________
શ્રી નિગદ છત્રીશી-ભાષાન્તર. [૧૯] પ્રશ્ન:-એ નિગાદવડે વ્યાપ્ત થયેલા શરીરનું નામ રાધાજ સારી ગણાય કે નહિં અર્થાત્ સાધારણપણું જીવને કે શરીરને ગણવું?
ઉત્તર:–મુખ્યવૃત્તિએ તો સાધારણપણું આશ્રયિ છે. કારણકે સાધારણ નામકર્મને ઉદય જીવોને હાય માટે છે સાધારણ ગણાય છે. પરંતુ આધારાધેયના અભેદપણાની અપેક્ષાએ જેમ રાયણ-સીતાફલી-જાઈઈ-ગુલાબ-ચંપો-માગરો-ઈત્યાદિ ફળ અને તે ફળવાળા વૃક્ષનાં તેમજ પુષ્પ અને તે પુષ્પવાળા વૃક્ષનાં નામે જેમ તુલ્ય હોય છે, તેમ જે શરીરમાં સાધારણજીને નિવાસ હોય તે શરીરનું નામ પણ સાધારણશરીર કહેવાય છે.
સાધારણ નામની સાર્થકતા અનંતકાયજીવોને સાધારણુજી કઈ રીતે કહેવાય? એમાં સાધારણપણું શું છે, અને સાધારણ એટલે શું તે જાણવાની અવશ્ય જરૂર છે. ત્યાં પ્રથમ સાધારણ શબ્દનો અર્થ પ્રસિદ્ધ છે કે ભાગ્યપદાર્થ એક હોય અને તેના ભેક્તા ઘણું હોય તો તે ઘણા ભક્તજનું તે વસ્તુ પ્રત્યે સાધારણપણું ગણાય છે. અને થવા જે એક પદાર્થમાં અનેકની માલિકી હોય, તો તે પદાર્થ અને માલિકો પણ સાધારણ કહેવાય છે. અહિં સાધારણ એટલે સામાન્ય એટલે સરખાપણું. વાતમાં ઘણુઓનું પરસ્પર સરખાપણું હોય તે વાત સાધારણ ગણાય, તેમ જે શરીર સવને સરખું એટલે સવનું એકજ હોય તે શરીર સાધારણશરીર ગણાય, અને તેવું સામાન્ય શરીર એટલે એક શરીરને પ્રાપ્ત કરનારા અને નંતો પણ સાધારણ નામકર્મના ઉદયવાળા હોવાથી સાધારણ ગણાય. એ પ્રમાણે નિશ્ચયથી સાધારણપણું ને હોય છે, અને વ્યવહારથી સાધારણપણું શરીર આશ્રિત છે. માટે સાધારણ અથવા સાધારણશરીર કહેવાય છે. એ પ્રમાણે એ જેને કઈ કઈ વાતમાં સાધારણપણું હોય? તે કહેવાય છે. समयं वकंताणं, समयं तेसिं शरीरनिवत्ती । समयं आणुग्गहणं, समयं ऊसासनोसासो ॥१॥
