________________
૧૯૦]
શ્રી નિનાદ ત્રીશી ભાષાન્તરઃ
૭-જે વનસ્પતિ મૂળ વિના વૃદ્ધિ પામનારી હોય. એટલે ભૂમિના સંબંધ વિના વૃદ્ધિ પામે તે સાધારણ વનસ્પતિ જેમ અમરવલ્લીના વેલા વૃક્ષાદિક ઉપર (ભૂમિના સંબંધ વિના) એવા વૃદ્ધિ પામે છે કે વૃક્ષાદિકને સપૂર્ણ ઢાંકી દે છે, એ સાત લક્ષણા સિવાય બીજા પણ લક્ષણા સ્વત: વિચાફી લેવા. એમાંના કેટલાક લક્ષણા શ્રી પ્રજ્ઞાપાજીમાંથી લખ્યાં છે તેના પાઠ આ પ્રમાણે;—
નક્ષ મૂરુત્ત ટાળો, જીરુ વક્રુતરો મદ્રે । अनंतजीवा उसा छल्ली, जे यावन्ने तहाविहा ॥ १ ॥
અ:—જે મૂળના કાઇથી (તે મૂળની) છાલ જાડી હોય તે છાલ અનંત જીવવાળી જાણવી. અને એવા પ્રકારના લક્ષણવાળી જે મીજી વનસ્પતિની છાલ તે પણ તેવા પ્રકારની એકલે અન’તજીવવાળી જાણવી. આ પ્રમાણે કંદની છાલ-સ્કે ધની છાલ-અને શાખાની છાલ પણ તે તે કાઇ કરતાં જાડી હોય તા સાધારણ છે. તે સંધિ મીજી પણ ત્રણ ગાથાઓ એ રીતે સરખી છે. પુષ્પાદિકને છાલ હાતી નથી અને ફળને છાલ હાય છે, પણ એ લક્ષણથી ફળની છાલ સાધારણ તરીકે ગણાતી નથી માટે તે ફળની છાલની ગાથા પણ નથી. પુન: અહિં પ્રતિપક્ષ તરીકે જાણવાનું કે મૂળ વિગેરેનાં કાછ કરતાં તેની છાલ જો પાતળી હોય તેા તે છાલ પ્રત્યેક વનસ્પતિ ગણાય.
પ્રશ્ન—મૂળાર્દિકના કાઇથી છાલ જાડી હાય તે છાલ જો સાધારણ વનસ્પતિ ગણાય તા તે જાડી છાલવાળું કાષ્ઠ પ્રત્યેક વનસ્પતિ ગણાય કે સાધારણ વનસ્પતિ ગણાય ?
ઉત્તર:—જાડી છાલવાળું કાષ્ઠ પ્રત્યેક ગણાય કે સાધારણ ગણાય તેવેા નિયમ નથી કહ્યો. ઉપરાંત લક્ષણ કેવળ છાલને અંગે છે, પરન્તુ એવી છાલવાળા કાને અંગે નથી, चक्कागं भजमाणस्स, गंठी चुन्नघणो भवे । पुढविसरिसेण भेएण, अणंतजीवं वियाणाहि ॥ १ ॥
