________________ 1i6] શ્રી નિગદછત્રીશી ભાષાન્તરજેને ભારવાથી સરખા ભાગ થાય, જેમાં તંતુ ન હોય, અને દવા છતાં જે પુનઃ ઉગે તે સાધારણ શરીરવાળી વનસ્પતિ જાણવી, અને તેથી વિપરીત હોય તે પ્રત્યેક વનસ્પતિ જાણવી. 1 गुप्तसिरा लक्षण. સિરા એટલે નસે, કે જે પાનમાં હોય છે, તે જ્યાં સુધી કિંચિત સ્પષ્ટ ન દેખાય ત્યાંસુધી તે પત્ર સર્વ સાધારણ વનસ્પતિ તરીકે જાણવી, એ વખતે પત્ર અતિકેમળ અવસ્થામાં હોય છે, માટે સિરાઓ દેખાતી નથી, અતિકેમળ અવસ્થાવાળી વનસ્પતિ હેય તે પણ તે વખતે સાધારણ હોય છે. 2 गुप्तसंधि लक्षण. - સંધિ એટલે પત્રાદિકના બે વિભાગને મેળવનારી મુખ્ય નસ તે પણ જ્યાં સુધી અતિ કેમળ અવસ્થા હોય ત્યાંસુધી દેખાતી નથી, માટે પ્રત્યેક વનસ્પતિ હોવા છતાં પણ એ અતિકમળ અવસ્થામાં સાધારણ તરીકે ગણાય છે. આ પ્રથમ બે લક્ષણે પત્ર (પાન) માટે છે, તે આગળ ચાિમે મગમારા એ ગાથામાં કહેવાશે. 3 गुप्तपर्व. શેલડી, વાંસ, ઘાસ વિગેરે વનસ્પતિઓને પર્વ એટલે થોડે થોડે અંતરે ગાંઠા હોય છે, એ વનસ્પતિનું નામ પણ (12 પ્રકારની પ્રત્યેક વનસ્પતિમાં) પર્વ-વનસ્પતિ કહેવાય છે. એ પર્વ-વનસ્પતિઓનાં પર્વ જ્યાં સુધી સ્પષ્ટ ન દેખાય અને અતિપ્રચ્છન્ન હોય ત્યાં સુધી તે પર્વ-વનસ્પતિ છે કે પ્રત્યેક વનસ્પતિ હોય તે પણ સાધારણ વનસ્પતિ તરીકે ગણાય, અતિકેમળ અવસ્થામાં પર્વ વનસ્પતિનાં પર્વ પ્રચ્છન્ન રહેલાં હોય છે. એ પ્રમાણે એ ત્રણ લક્ષણ પ્રત્યેક વનસ્પતિમાં સાધારણપણું જાણવા માટે વિશેષ ઉપયોગી છે, અને હવે પછી જે ત્રણ લક્ષણે કહેવાશે તે સાધારણ વનસ્પતિમાં હંમેશને માટે ઘટી શકે છે, તે દર્શાવાય છે,
