________________
શ્રી નિગોદછત્રીશી-ભાષાતર. [૧૮૫૧ २६ भूमिफोडा
૨૨ (ની ભાજી) ૨૭ વત્યુટ (ની ભાજી પ્રથમ ૩૦ જાસૂમરવું ૨. ઉગતી)
રૂ ૩ જોમબાંવ २८ २विरूढ
રૂર રાહુ (બટાટા). એ ૩૨ નામ સિવાય બીજું પણ પ્રસિદ્ધનામ પિંડાલુ– પસકરકંદ-ઉષાતકી-T[કેરડો ]- હિંદુઇત્યાદિ અનેક વનસ્પતિઓ અનન્તકાય એટલે બાદરનિગાદ છે, અને તે સર્વે વિવેકીજનેને અભક્ષ્ય છે,
બાદર નિગદનાં લક્ષણ. આ વનસ્પતિ સાધારણ છે કે પ્રત્યેક છે તે સંબંધિ નિર્ણય જે રીતે કરી શકાય તે રીતિ લક્ષણ કહેવાય છે. ત્યાં સાધારણ વનસ્પતિકાયની પરીક્ષા માટે નીચે પ્રમાણે લક્ષણે કહ્યાં છે – गूढसिरसंधिपव्वं, समभंग महीरुगं च छिन्नरुहं । साहारणं सरीरं, तविवरीयं च पत्तेयं ॥१॥
' (જીવવિચાર...) જે વનસ્પતિની સિરા (નો) ગુપ્ત હય, જે વનસ્પતિમાં સંધિ (સાંધા) ગુપ્ત હોય, જેનાં પર્વ (ગાંઠા) ગુપ્ત હોય,
૨ મગ ચણા વિગેરે કઠોળ ધાન્યને આગલી રાતે પલાળી મૂકતાં બીજે દિવસે સવારે અંકુરા પુરી નિકળેલા હોય છે તેવું કઠોળ અભક્ષ્ય છે. કારણ કે તે અનન્તકાય છે.
* सूकरसंहितो वल्लः स एव अन्नतकायिको न तु धान्यविशेषः એટલે શુઅર નામને વાલ તે અનંતકાય છે, પણ ધાન્ય વિશેષ જે વાલ તે અનંતકાય નહિં.
૩ જેમાં બીજ નથી બંધાય તેવી કોમળ આંબલી. ૪ ડુંગળી, ૫ સકરીયાં, ૬-૭ એ બન્નેના ઉગતા અંકુરા અનંતકાય છે. ૮ જેમાં ગોટલી બંધાઈ નથી એવાં તિંદુક ફળ તથા કેરી વિગેરે સર્વ કોમળ ફળ (ગોલ્ફી વિનાનાં) અનંતકાય જાણવાં.
