________________
[૨]
પુદ્ગલ છત્રીશી ભાષાન્તર.
પુદ્ગલાથી સંપ્રદેશી પુદ્ગલા કેટલાં ! એ પ્રકારવાળા અલ્પમહુત્વના વિચારમાં ક્ષેત્રાપ્રદેશીપુદ્ગલેાથી ક્ષેત્રથીસપ્રદેશી પુદ્ગલા અસંખ્યગુણા છે, (જેથી રોષ ત્રણ પ્રદેશીએથી અસંખ્યગુણા છે એમ કહેવાની અથવા ચારે અપ્રદેશીઓની ભેગી સંખ્યાથી અસખ્ય ગુણ છે એમ કહેવાની આવશ્યકતા રહી નહિ' ), અને સ્વસ્થાને એટલે ચારે અપ્રદેશીઓને વઈને કેવળ સપ્રદેશીપુદ્ગલેાના વિચા રમાં અનુક્રમે વિશેષાધિક એવા દ્રવ્યાપ્રદેશી, કાળાપ્રદેશી, અને ભાવાપ્રદેશી પુદ્ગલાની અપેક્ષાએ તેા તે ક્ષેત્રસપ્રદેશીપુદ્ગલા થાડાંજ છે ॥ ૨૬ ॥
અવતરણ—ગતગાથામાં મિશ્રઅલ્પમહુત્વના વિચારમાં ક્ષેત્રાપ્રદેશીથી ક્ષેત્રસપ્રદેશી અસંખ્યગુણ છે, પરન્તુ ચારે સપ્રદેશીની સમુદિતસંખ્યાની અપેક્ષાએ તેા ક્ષેત્રસપ્રદેશી ઘેાડાજ છે એમ કહીને હવે આ ગાથામાં પણ એક વાત કહે છે, खित्तेण सप्पएसा, थोवा दवभावओ अहिआ સપસવ્પાનદુર્ગ, સટ્ટાને અર્થો વં॥ ૨૭ ॥
ગાથાર્થ-ક્ષેત્રથી સપ્રદેશી પુદ્ગલા થાડાં છે, તેથી દ્રવ્ય-કાળ અને ભાવથી સપ્રદેશી પુદ્ગલા વિશેષાધિક છે, એ પ્રમાણે અર્થ થી ( એટલે વ્યાખ્યાની અપેક્ષાએ ) સ્વસ્થાને સપ્રદેશીપુદ્ગલાનુ અલ્પમહુત્વ જાણવું. ॥ ૨૭૫
માલૂમ પડતા નથી તાપણુ મિશ્ર એ અલ્પબહુત્વને એક પ્રકાર છે, અને સંમ તે પ્રકારને કથનકરવાના વિાધને સૂચવનાર હોય એમ સમજાય છે, અથવા સામાન્ય અ તરીકે સંમ એટલે અલ્પબહુત્વના વિચાર કરવે એવે! અ પણ અહિં ગ્રહણ કરી શકાય છે.
૧-૨ આ ગાથામાં જે અલ્પબહુત કહ્યું તે અલ્પબહુત ૨૪ મી ગાથામાં એકવાર કહેવાઈ ગયું છે, માટે પુનરૂક્તિ થાય છે કે નહિ? તેમજ ૨૬ મી ગાથાના ઉત્તરાર્ધમાં જે અર્થ કહ્યો તેજ અ પુનઃ આ ગાથાના પૂર્વાધમાં કહ્યો એ રીતે પણ આ ગાથામાં પુનરૂક્તિ થાય છે કે નહિ ? એ શકા સ્વાભાવિક થવી સંભવે છે તેાપણ ૨૪ મી ગાથા આઠ અલ્પબહુત્વના સીધા અનુક્રમના પ્રસંગની છે, અને આ ગાથા કેવળ સપ્રદેશી વનાજ
