Page Text
________________
વિના નહીં રહે. બાહ્ય પરિગ્રહના કારણભૂત મિથ્યાત્વાદિ અભ્યન્તર પરિગ્રહનો ત્યાગ કર્યા વિના નિર્ચન્થતા નિરર્થક છે. અન્તર પરિગ્રહના ત્યાગથી નિર્ચન્થતા સાર્થક છે. તેવી નિર્ઝન્થતાનું ફળ જણાવાય છે :
त्यक्ते परिग्रहे साधोः, प्रयाति सकलं रजः ।
पालित्यागे क्षणादेव, सरसः सलिलं यथा ॥२५-५॥ પાળી કાઢી નાંખવાથી ક્ષણવારમાં સરોવરનું પાણી જેમ વહી જાય છે, તેમ પરિગ્રહનો ત્યાગ કરવાથી સાધુની કર્મ સ્વરૂપ રજ જતી રહે છે.” - કહેવાનો આશય સમજી શકાય છે. ગમે તેટલું મોટું સરોવર હોય, તેનું પાણી તેની પાળના આધારે સુરક્ષિત છે. એકવાર જો એ પાળનો નાશ થઈ જાય તો સરોવરના ચિકાર પાણીનો પણ ક્ષણવારમાં નાશ થઈ જતો હોય છે. પાણીનું અસ્તિત્વ તેની પાળ સુધી જ છે.
આવી જ રીતે પૂ. સાધુભગવન્તોની કર્મરૂપ રજ (ધૂળ) પણ પરિગ્રહનો ત્યાગ કર્યા પછી સદાને માટે જતી રહે છે. ફરી પાછી આવતી નથી. મિથ્યાત્વ અવિરતિ કષાય અને પ્રમાદ: આ કર્મબન્ધનાં કારણો છે. તે જ્યાં સુધી વિદ્યમાન છે ત્યાં સુધી અભ્યન્તર પરિગ્રહ પણ હોય છે. તેનો સર્વથા ત્યાગ-નાશ કરવાથી કર્મનો નાશ પણ થાય છે. તે તે ગુણસ્થાનકે જેટલા અંશે અભ્યન્તર પરિગ્રહનો નાશ થાય છે, એટલા અંશે કર્મોનો પણ નાશ થાય છે. સર્વથા પરિગ્રહનો ત્યાગ સાધુ મહાત્માઓ જ કરી . શકે છે. ગૃહસ્થોને એ શક્ય નથી-આ વાતને શ્લોકમાંનું સાધો આ પદ સમજાવે છે. કષાય કે પ્રમાદનું અસ્તિત્વ હોવા છતાં મહાત્માઓ તેને આધીને બનતા નથી. તેથી તેઓશ્રી તેના ત્યાગી કહેવાય છે. ગુણસ્થાનકપ્રત્યયિક બંધ હોવા છતાં પણ નિર્જરા પુષ્કળ પ્રમાણમાં હોવાથી તેઓશ્રીની કર્મરૂપી રજ સર્વથા નાશ પામે છે.
પરિગ્રહ એ સર્વ પાપનું મૂળ છે. એના ત્યાગથી પાપનો (કર્મનો) નાશ થાયએ સમજી શકાય છે. પરંતુ પરિગ્રહની આસક્તિ જ એટલી બધી હોય છે કે જેથી પરિગ્રહનો ત્યાગ જ શક્ય બનતો નથી. જે પણ થોડોઘણો પરિગ્રહનો ત્યાગ થાય છે, તે પણ બાહ્ય પરિગ્રહનો. અભ્યન્તર પરિગ્રહ તો પડ્યો હોય છે. વસ્તુ પણ ગમે અને વસ્તુનો ત્યાગ પણ ગમે' ખૂબ જ વિચિત્ર છે. આ સ્થિતિ ! ત્યાગ અને રાગની વચ્ચે આપણી દુર્દશા છે. નથી ત્યાગ કામ લાગતો અને નથી રાગ નાશ પામતો. કર્મના નાશ માટે પરિગ્રહનો ત્યાગ કર્યા વિના ચાલે એવું નથી. જોકે અનાદિના
S૪
| SR No. | 006014 |
| Book Title | Gyansara Prakaran Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandraguptasuri |
| Publisher | Anekant Prakashan Jain Religious Trust |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 146 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |