Page Text
________________
રહે છે. લોકસંજ્ઞાથી હણાયેલા જીવોની આવી જ સ્થિતિ હોય છે. પોતાના સત્ય
સ્વરૂપ અંગના મર્મસ્થાનમાં આઘાત પહોંચવાથી તેઓ નીચી નજરે ચાલે છે અને પોતાની એ નીચી ચાલથી પોતાની મહાવ્યથાને તેઓ જણાવે છે.
આમ છતાં લોકસંજ્ઞાનો તેઓ ત્યાગ કરતા નથી. લોકોને અનુકૂળ થઈને ના વર્તીએ તો લોકો નિન્દા કરશે – એવા ભયથી તેઓ લોકોને અનુકૂળ થઈને લોકસંજ્ઞાનો ત્યાગ જ કરી શક્તા નથી. ખૂબ જ વિચિત્ર છે લોકનિંદાનો ભય. લોકનિદાના ભયથી સત્યનો ત્યાગ થઈ શકે છે. પરન્તુ સત્યના નાશના ભયથી લોકસંજ્ઞાનો ત્યાગ થઈ શક્તો નથી. સાચું જતું રહે તો વાંધો નહિ, પણ લોકમાં ખરાબ લાગવું ના જોઈએ એવી વૃત્તિ ખૂબ જ વિચિત્ર છે. આવી વૃત્તિ લોકોત્તરમાર્ગમાં પણ હવે ખૂબ જ ઝડપથી આવતી હોય - એમ લાગ્યા કરે છે.
લોકની નિન્દાના ભયને દૂર કરી મુમુક્ષ જનોએ લોકસંજ્ઞાનો ત્યાગ કરવો જોઈએ. લોકની નિન્દાના ભયથી જેઓ સત્યનો ત્યાગ કરે છે, તેઓ આત્મસ્વરૂપનો ઘાત કરનારા બને છે. મુમુક્ષુ જનો આત્મસ્વરૂપને પ્રગટ કરવા પ્રયત્નશીલ બનેલા હોય છે. આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપ પામવા માટે લોકસંજ્ઞાનો ત્યાગ કર્યા વિના ચાલે એવું નથી. આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપ પ્રાપ્ત થતું હોય તો લોકની નિન્દાના ભયે લોકને અનુસરવાનું કોઈ જ પ્રયોજન નથી – એ જણાવાય છે :
आत्मसाक्षिकसद्धर्मसिद्धौ किं लोकयात्रया ।
તત્ર પ્રસાદ, મરતા નિને પારરૂ-૭TI. - “આત્માની સાક્ષીએ સદ્ધર્મની સિદ્ધિ થયે છતે લોક્યાત્રાનું કોઈ જ પ્રયોજન નથી. એ વિષયમાં પ્રસન્નચન્દ્રરાજર્ષિ અને ભરત મહારાજા દષ્ટાન્તસ્વરૂપ છે.” - આશય એ છે કે જ્યારે પણ મુમુક્ષુ જનો લોકનું અનુસરણ કરે છે ત્યારે તેની પાછળનો આશય લોકના અનુસરણથી ધર્મની સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરવાનો હોય છે. તેમની એવી દઢ માન્યતા હોય છે કે જ્યાં લોકોની પ્રવૃત્તિ હોય છે ત્યાં ધર્મ હોય છે. આજે એ માન્યતા તો એટલી વ્યાપક બનતી જાય છે કે જેને લઈને ધર્મના વાસ્તવિક સ્વરૂપનો વિચાર જ પડતો મૂકવામાં આવતો હોય છે. ભગવાન શ્રી અરિહન્ત પરમાત્માએ પ્રરૂપેલા પરમતારક ધર્મની સિદ્ધિ લોયાત્રા(અનુસરણ)થી થતી નથી. પરન્તુ તેઓશ્રીના પરમતારક વચનની આરાધનાથી થાય છે. લોકોત્તર ધર્મની સિદ્ધિ લોકયાત્રાથી શક્ય નથી-એ સમજી ના શકાય એવી વાત નથી.
૫૭ )
| SR No. | 006014 |
| Book Title | Gyansara Prakaran Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandraguptasuri |
| Publisher | Anekant Prakashan Jain Religious Trust |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 146 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |