Gyansara Prakaran Part 02

SR No.: 006014
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious Trust
Publication Year: 2008
Total Pages: 146
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 10 MB

Page 59

રત્નોનો વ્યાપાર કરનારાની સંખ્યા સદાને માટે ઓછી જ રહેવાની છે. લગભગ બધા જ લોકો પોતપોતાની શક્તિ મુજબ વ્યાપાર-ધંધો કરતા હોય છે. પરંતુ રત્નોનો વ્યાપાર કરનારા ઘણા જ ઓછા હોય છે. તેમ આત્માની સાધના કરનારા થોડા હોય છે. કર્મની લઘુતાને પામ્યા વિના આત્મસાધના શક્ય નથી.
આથી સમજી શકાશે કે સારા લોકોની સંખ્યા ઓછી હોય છે અને ખોટા લોકોની સંખ્યા તેના પ્રમાણમાં ઘણી હોય છે. તેથી ઘણી મોટી સંખ્યા જોઈને ખોટા લોકોની સાથે મળી જવાની આવશ્યકતા નથી. સત્ય સ્વયંસિદ્ધ છે, તેને સિદ્ધ કરવાની જરૂર નથી. તેને સમજી લેવાની જરૂર છે. અનન્તજ્ઞાનીઓએ તે જણાવ્યું છે. તેને સમજીને સ્વીકારી લેવામાં આપણું કલ્યાણ છે. લોકોની સંખ્યા જોઈને સત્ય સમજાશે પણ નહિ અને પ્રાપ્ત થશે પણ નહિ. આમ પણ લોકોની મોટી સંખ્યાને જોઈને તેમાં મળી ગયેલાને સત્ય સમજાયેલું તો હોય છે. પરન્તુ એકતાદિના કારણે તેઓ સાચું છોડીને ખોટું લઈને ફરતા હોય છે. મનમાં ડંખતું હોવા છતાં જ્યારે પણ લોકની ખાતર તેઓ ખોટું કરતા હોય છે, તે વખતે તેમની સ્થિતિ ઘણી જ વિષમ બનતી હોય છે. એ વિષમ સ્થિતિનું વર્ણન કરાય છે :
लोकसज्ञाहता हन्त, नीचैर्गमनदर्शनैः ।
शंसयन्ति स्वसत्याङ्ग-मर्मघातमहाव्यथाम् ॥२३-६॥
ખેદની વાત છે કે લોકસંજ્ઞાથી હણાયેલા લોકો નીચું જોવા વડે અને ધીમે ચાલવા વડે, પોતાના સત્ય સ્વરૂપ અદ્ગમાં થયેલાં મર્મપ્રહારની મહાવ્યથાને જણાવે છે.” - આશય એ છે કે લોકસંજ્ઞાને આધીન બનેલા માણસો સાચું શું છે - તે સમજતા હોતા નથી એવું નથી. તેથી પોતાની લોકને અનુસારે કરાતી પ્રવૃત્તિથી તેઓ અન્તરથી વ્યથિત હોય છે. આથી જ તેઓ લર્જિત થઈને ધીમે ધીમે નીચું જોઈને ચાલતા હોય છે. સત્યનો ત્યાગ કરીને લોકનું અનુસરણ કરવાથી મનમાં શલ્યનો અનુભવ થતો હોય છે. સાચા માણસોની સામે જોવાનું સામર્થ્ય તેવા લોકોમાં રહેતું નથી. તેથી તેઓ નીચું જોઈને ચાલતા હોય છે.
| સામાન્યથી નિયમ છે કે આપણા શરીરમાં કોઈ સ્થાને વેદના થતી હોય તો આપણું ધ્યાન શરીરના તે ભાગમાં જ જતું હોય છે. મન એ સ્થાને એવું તો કેન્દ્રિત થતું હોય છે કે જેથી બીજે ક્યાંય ધ્યાન રહેતું ન હોવાથી આપણી દષ્ટિ નીચી જ
૫૬