Gyansara Prakaran Part 02

SR No.: 006014
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious Trust
Publication Year: 2008
Total Pages: 146
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 10 MB

Page 34

લગભગ આપણો ધર્મ મોહના અધિકારતળે છે. ધર્મ કરતી વખતે દુઃખ પડે નહિ એનો વિચાર મોહના અધિકારનો છે. ધર્મ કરતી વખતે દુઃખ પડશે તો વેઠી લઈશું - આવો વિચાર મોહાધિકારનો નાશ થયા પછીનો છે. જેમ જેમ ગુણસ્થાનકોની ઉત્તરોત્તર પ્રાપ્તિ થતી જાય, તેમ તેમ મોહનો અધિકાર ઓછો થતો જાય છે. તે તે ગુણસ્થાનકે પણ વિશુદ્ધિ વધવાથી મોહાધિકારીની નિવૃત્તિ થતી જાય છે.
જેમના આત્મા ઉપરથી મોહનો અધિકાર નાશ પામ્યો છે, એવા આત્માઓ; આત્માને ઉદ્દેશીને જે કોઈ ક્રિયા કરે છે - તે અધ્યાત્મ કહેવાય છે. મોહાધિકાર નાશ પામવા માત્રથી કે થોડો ઓછો થવા માત્રથી દરેક વખતે આત્માને ઉદ્દેશીને જ ક્રિયા થઈ જાય એવું સદા બનતું નથી. શરીરાદિ પરપદાર્થોનું મહત્વ ખૂબ જ ભયંકર છે. આત્માનો નિસ્તાર કરવા માટે નીકળેલા આત્માઓ શરીરાદિ પરપદાર્થોની ચિન્તામાં ને ચિન્તામાં આત્માના અસ્તિત્વનું ભાન જ વીસરી જતા હોય છે. ત્યારે તેમની ક્રિયા, આત્માને ઉદ્દેશીને રહેતી નથી. બ્રહ્મક્તચક્રવર્તીના અને પૂર્વભવમાં ચારિત્રની ક્રિયાઓને પણ નિયાણાના કારણે આત્મલક્ષી રાખી ન હતી. મોહના અધિકારથી રહિત અને આત્માને ઉદ્દેશીને થતી પણ ક્રિયા પ્રમાદાદિને લઈને અશુદ્ધ થતી હોય છે. તેથી તેવી ક્રિયાને અધ્યાત્મસ્વરૂપ માનતા ન હોવાથી મોહના અધિકારથી રહિત, આત્માને ઉદ્દેશીને કરાતી શુદ્ધક્રિયાને અધ્યાત્મ કહેવાય છે. પૂ. મુનિભગવન્તોને આ અધ્યાત્મભાવ ખૂબ જ સારા પ્રમાણમાં હોય છે. નિરન્તર તેમાં જ રમણતા કરતા હોવાથી મુનિમહાત્માઓ આ અધ્યાત્મસ્વરૂપ કૈલાસ પર્વતમાં મહાદેવની જેમ રહે છે.
પૂ. મુનિ મહાત્માઓને સ્વ-પરના ભેદનું જ્ઞાન થયેલું હોવાથી તે જ્ઞાનસ્વરૂપ વિવેકવાળા તેઓ છે. સદૈવ તે પાસે હોવાથી વિવેકારૂઢ થઈને પૂ. મુનિ મહાત્માઓ અધ્યાત્મમાં વિચરે છે. મહાદેવની જેમ જ વિવેકવૃષભારૂઢ બનીને અધ્યાત્મકૈલાસ પર્વતમાં મુનિમહાત્મા શોભે છે. સાથે મહાદેવની જેમ ગંગા અને ગૌરી જેવી વિરતિ અને જ્ઞપ્તિ સ્વરૂપ સ્ત્રીઓ છે. સર્વથા સર્વ પાપથી વિરામ પામવાસ્વરૂપ વિરતિ છે અને યથાર્થ-વસ્તુતત્ત્વાવબોધ સ્વરૂપ જ્ઞપ્તિ છે. પૂ. મુનિભગવન્તોના પરમાનંદના એ બે મુખ્ય સાધન છે. જ્ઞાન અને ચારિત્ર એ બે જેને મળ્યા છે, અને બીજું કાંઈ જ જોઈતું નથી. અનુત્તર વિમાનના દેવતાઓના આનંદથી પણ અત્યધિક આનંદ વિરતિ અને જ્ઞપ્તિને લઈને છે.... હવે કૃષ્ણની અપેક્ષાએ મુનિ મહાત્માની સમૃદ્ધિ ઓછી નથી – તે જણાવાય છે :
૩૧