Gyansara Prakaran Part 02

SR No.: 006014
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious Trust
Publication Year: 2008
Total Pages: 146
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 10 MB

Page 33

જોઈએ... ઇત્યાદિ અર્થને સૂચવનારું એ પદ છે. હવે મહાદેવને આશ્રયીને મુનિમહાત્માની સમૃદ્ધિ જણાવાય છે :
मुनिरध्यात्मकैलासे, विवेकवृषभस्थितः !
शोभते विरतिज्ञप्तिगङ्गागौरीयुतः शिवः ।।२०- ५।।
‘‘અધ્યાત્મસ્વરૂપ કૈલાસપર્વતમાં વિવેકસ્વરૂપ વૃષભ ઉપર બેસેલા, વિરતિ અને જ્ઞપ્તિરૂપ ગઙ્ગા અને પાર્વતીથી સહિત મહાદેવ સ્વરૂપ મુનિમહાત્મા શોભે છે.’ આ શ્લોકથી પૂ. મુનિભગવન્તોની સમૃદ્ધિ મહાદેવ(શંકર શિવ)ની સમૃદ્ધિ જેવી વર્ણવી છે. મહાદેવનું નિવાસસ્થાન કૈલાસપર્વત છે. તેમનું વાહન વૃષભ છે. અને તેમને ગંગા અને ગૌરી (પાર્વતી) બે સ્ત્રીઓ હતી. તેમ અહીં પણ મુનિ મહાત્માઓ અધ્યાત્મ-સ્વરૂપ કૈલાસપર્વતમાં નિવાસ કરે છે. વિવેકસ્વરૂપ વૃષભ ઉપર બેસે છે અને તેમને વિરતિ સ્વરૂપ ગંગા અને જ્ઞપ્તિ સ્વરૂપ ગૌરી : એ બે સ્ત્રીઓ છે. તેથી તે મુનિ મહાત્માઓ મહાદેવની જેમ શોભે છે.
જેમની ઉપરથી મોહનો અધિકાર જતો રહ્યો છે, એવા આત્માઓની આત્માને ઉદ્દેશીને કરાતી જે શુદ્ધ ક્રિયા છે તેને અધ્યાત્મ કહેવાય છે. જ્યાં સુધી જીવને એક પુદ્ગલપરાવર્ત્તકાળથી અધિકકાળ સુધી સંસારમાં રહેવાનું હોય એવા જીવો અચરમાવર્ત્તવ જીવો છે અને તેનાથી બીજા જીવો ચરમાવર્ત્તવર્તી જીવો છે. અચરમાવર્ત્તવર્તી જીવો જે કોઈ પણ ધર્મક્રિયા કરે તે બધી જ ક્રિયા મોહના અધિકાર નીચેની હોય છે. મોહને પરવશ જીવો બધો જ ધર્મ મોહના કહ્યા મુજબ જ કર્યા કરે. એ બધો ધર્મ મોહાધિકારવાળો કહેવાય છે. એવા ધર્મને અધ્યાત્મ કહેવાતું નથી.
ચરમાવર્ત્તમાં આવ્યા પછી જ આ અધ્યાત્મની પ્રાપ્તિ થાય છે. અનન્તો કાળ હોવા છતાં વીતેલા કાળની અપેક્ષાએ ચરમાવર્તકાળ નહીંજેવો છે. અનન્તા પુદ્ગલ પરાવર્તો આજ સુધી આપણા વીત્યા છે. હવે એક જ પુદ્ગલપરાવર્ત્તકાળ બાકી હોય તો તે કાંઈ જ નથી. આ ચરમાવર્ત્તકાળમાં જ થોડી થોડી પણ મોહની ઉપેક્ષા કરી શકાય છે. જેથી અંશત: પણ મોહનો અધિકાર જતો રહે છે નાશ પામે છે. આ રીતે અધ્યાત્મપ્રાપ્તિનો શુભારંભ થાય છે. સામાન્ય રીતે અનુકૂળતા મુજબ ધર્મ કરવાથી મોહનો અધિકાર ચાલુ રહે છે અને ધર્મને (પરમતારક શ્રી અરિહન્તપરમાત્માના વચનને) અનુકૂળ બનીને ધર્મ કરવાથી મોહનો અધિકાર જતો રહે છે. વર્તમાનમાં
૩૦
-