Page Text
________________
આશ્રયે રહેવું જોઇએ. પછી કાલક્રમે એ ક્ષયોપશમભાવે પ્રાપ્ત થયેલો પરિવાર પણ અન્તે તો વિભાવ હોવાથી, તેની ઇચ્છાનો, તેને ગ્રહણ કરવાનો અને તેને ભોગવવાનો પણ ત્યાગ કરવાનું જણાવાય છે. કારણ કે ક્ષયોપશમભાવ વખતે પણ શુદ્ધ અથવા તો મંદરસવાળા કર્મપ્રદેશોનો ઉદ્દય હોય છે. તેથી તે પણ ત્યાજ્ય (ત્યાગ કરવા યોગ્ય) છે – એ જણાવાય છે :
धर्मास्त्याज्या: सुसङ्गोत्था:, क्षायोपशमिका अपि । प्राप्य चन्दनगन्धाभं, धर्मसंन्यासमुत्तमम् ॥८- ४॥
‘‘ચન્દનના ગન્ધની જેમ આત્મસાત્ થયેલા ધર્મસંન્યાસ સ્વરૂપ ઉત્તમ યોગને પ્રાપ્ત કરી, સુંદર સઙ્ગથી ઉત્પન્ન થયેલા ક્ષયોપશમભાવના ક્ષમા વગેરે ધર્મો પણ ત્યાગ કરવા યોગ્ય છે.’' આશય એ છે કે લૌકિક માતાપિતાદિ પરિવારનો ત્યાગ કરી મુમુક્ષુ આત્મા જ્યારે ગૃહસ્થધર્મના ત્યાગ સ્વરૂપ ધર્મસન્યાસયોગને પ્રાપ્ત કરે છે, ત્યારે તેને ચારિત્રમોહનીયકર્મના ક્ષયોપશમથી ક્ષમા મૃદુતા અને ઋજુતા વગેરે ધર્મોની પ્રાપ્તિ થાય છે. શરૂઆતમાં ખૂબ જ ઉપયોગપૂર્વક એમાં અતિચારાદિનો પરિહાર કરવા દ્વારા તે ક્ષમાદિ ધર્મોની આરાધના કરવાનું બનતું હોય છે. પરન્તુ ધીરે ધીરે તેના સતત અભ્યાસથી એ ધર્મ ચન્દનના ગંધની જેમ જ્યારે આત્મસાત્ થઇ જાય છે, ત્યારે તે ક્ષયોપશમભાવના ધર્મોનો ત્યાગ કરી તાત્ત્વિક ધર્મસન્યાસને . મુમુક્ષુ આત્માઓ પ્રાપ્ત કરે છે.
ધર્મસન્યાસયોગના અભ્યાસ વખતે સાધન તરીકે ઉપયોગી બનેલા ક્ષમાદિ ધર્મોનો પણ ત્યાગ કર્યા વિના તાત્ત્વિકધર્મસન્યાસયોગની પ્રાપ્તિ થતી નથી. એ ધર્મસંન્યાસયોગને પ્રાપ્ત કરવા માટે ચંદનના ગંધની જેમ ક્ષમાદિ ધર્મોને આત્મસાત્ કરવા જોઇએ. ચન્દનનો ગંધ સ્વાભાવિક છે. કોઇના ગન્ધના કારણે તે ગન્ધ નથી. તેવી જ રીતે ક્ષમાદિ ધર્મો સ્વભાવમાં પરિણમે ત્યારે તે ધર્મો આત્મસાત્ થતા હોય છે. ઉપકાર કે અપકારાદિના આલંબને કરાતી ક્ષમા વગેરે ધર્મો, સ્વભાવપરિણત ન હોવાથી વસ્તુતઃ એ તાત્ત્વિક નથી, ઔપાધિક છે. આત્મસ્વભાવને અનુલક્ષીને થતા એ ક્ષમા વગેરે ધર્મો ચન્દ્રનગન્ધજેવા છે. ક્ષાયિકભાવના (ચારિત્રમોહનીયાદિ કર્મના ક્ષયથી પ્રાપ્ત થનારા) ક્ષમાદિ ધર્મોને પામવાની ઇચ્છા હોય ત્યારે તેની પૂર્વેના ક્ષયોપશમભાવના તે ધર્મોનો ત્યાગ કરાય છે, જે ચન્દનગન્ધ જેવો તાત્ત્વિક ધર્મસન્યાસયોગ છે. આ રીતે ક્ષયોપશમભાવના ધર્મોનો પણ ત્યાગ કરવા યોગ્ય છે, તો
૭૫
| SR No. | 006013 |
| Book Title | Gyansara Prakaran Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandraguptasuri |
| Publisher | Anekant Prakashan Jain Religious Trust |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 156 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |