Page Text
________________
‘મહં મમ' ના એ મંત્રની પૂર્વે નમ્ (ન) લગાડવાથી “નાગદમ્ અને ‘ન મમ’ આ પ્રતિમન્ત્ર બને છે. શરીરાદિ સ્વરૂપ હું નથી અને આ પુદ્ગલો મારાં નથી, આવી સતત વિચારણાથી માં મમ ની વિચારણા લગભગ દૂર થાય છે. તેથી માં મમ ના મન્ટનો નાશ કરનાર એવો આ “
નામું ન મમ' નો મ– પ્રતિમન્ટ બને છે. માં મમ... આ પરિણામથી અશુદ્ધ અધ્યવસાય પ્રગટે છે, જે મોહને પુષ્ટ કરે છે. તાત્વિક રીતે જે પોતાનું સ્વરૂપ નથી, અને જે પોતાનું નથી, તેને સ્વ અને સ્વકીય (હું અને મારું) માનીને સમગ્ર જગત તત્ત્વને જોવા માટે અન્ધ બન્યું છે. આ અન્ધત્વને દૂર કરવા માટે પ્રતિમન્ન નારં મમ' જ ઉપયોગી બને છે. મોહને જીતવા માટેનો એ શ્રેષ્ઠ ઉપાય છે.
અત્યન્ત દુઃખ પડે ત્યારે ઘણીવાર શરીરાદિ પ્રત્યે અને તેને અનુકૂળ પડે એવાં સાધનો પ્રત્યે નારં અને ન મમ ની બુદ્ધિ થતી હોય છે. પરન્તુ થોડી વારમાં થોડું પણ દુઃખ જાય અને સહેજ અનુકૂળતા મળે એટલે તે બુદ્ધિ નાશ પામે છે – આ પણ એક મોહની જ ચાલે છે. એટલી બધી મજબૂત પકડ છે ને મોહની ! કોઈ રીતે છટકવા ન દે. તાત્વિક રીતે શરીરાદિમાં પરત્વ અને પરકીયત્વની પ્રતીતિ થાય તો જ મોહને જીતી શકાય. “હું એકલો છું, મારું કોઈ નથી, હું બીજા કોઈનો નથી.” આ રીતે મનમાં દીનતાને લાવ્યા વિના પોતાના આત્માનું પોતે અનુશાસન કરવાથી તેમ જ “જ્ઞાનદર્શનથી યુક્ત મારો એક જ આત્મા શાશ્વત છે, બાકીના બધા બાહ્ય ભાવો કર્મસંયોગથી મળેલા છે, જેને લઈને આજ સુધી દુઃખોની પરંપરા જ પ્રાપ્ત કરી છે, તેથી તેના સંબન્ધનો ત્યાગ કરવામાં જ આત્મશ્રેય છે....” ઇત્યાદિ વિચારણાથી ભાવિત બનવાથી મોહને કાબૂમાં રાખી શકાય છે – આ વાતને સ્પષ્ટ રીતે જણાવાય
शुद्धात्मद्रव्यमेवाहं, शुद्धज्ञानं गुणो मम ।
નાચોદં ર મમાન્ય ચેત્યો મોદામ્રમુન્હમ્ I૪-૨ “શુદ્ધ આત્મદ્રવ્ય સ્વરૂપ જ હું છું. શુદ્ધજ્ઞાનગુણ મારો છે. હું બીજો કોઈ નથી અને બીજા કોઈ મારા નથી. મોહનો નાશ કરવા માટે એ પ્રબળ અસ્ત્ર છે.” અહીં મામ્ પદથી શુદ્ધ આત્મદ્રવ્ય વિરક્ષિત છે, જે કામણવર્ગણાદિ કોઈ પણ પ્રકારના પુદ્ગલદ્રવ્યથી સંશ્લિષ્ટ (દૂધ અને પાણીની જેમ એકરૂપ) થયેલું નથી. જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, વીર્ય, અવ્યાબાધ અને અમૂર્નાદિ અનન્ત ગુણપર્યાયવદ્દ, નિત્ય અને
(૩૫)
| SR No. | 006013 |
| Book Title | Gyansara Prakaran Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandraguptasuri |
| Publisher | Anekant Prakashan Jain Religious Trust |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 156 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |